عصر ایران؛ جعفر محمدی – با لغو تدریجی تحریم ها، ایران توانسته است سفارش ساخت ۱۰ فروند کشتی کانتینری و نفتکش به کره جنوبی بدهد.
البته این، سفارشی جدید نیست  و سابقه آن به ۸ سال قبل بازمی گردد که ضمن قرارداد با کره ای ها، بیش از ۲۰۰ میلیون دلار نیز به عنوان پیش پرداخت به کره ای ها پرداخت شد؛ با این حال، به دلیل تشدید تحریم ها، پول های ایران در کره بلوکه شد و کشتی های موضوع قرارداد، ساخته نشدند.

در این میان، طرف کره ای این استدلال را مطرح کرد که با پیش پرداخت اخذ شده از ایران، بخشی از مقدمات کار را فراهم کرده بود ولی به دلیل شرایط سیاسی ایران، قرارداد تکمیل نشد و لذا پولی به ایران مسترد نمی شود.

اینک با قرارداد جدیدی که بسته شده است، نه تنها پول سوخت شده ایران احیا شده، بلکه باقی هزینه های ساخت نیز توسط طرف های خارجی فاینانس می شود. بدین ترتیب ایران، کشتی ها را بدون پرداخت وجه نقدی زائد بر همان پیش پرداخت به کشتی سازهای کره ای تحویل می گیرد و سپس باقی مانده وجه را با بانک ها به تدریج تسویه حساب می کند.

در چنین شرایطی، موجی علیه این قرارداد در کشور و از سوی یک جریان خاص آغاز شده است که چرا سفارش ساخت کشتی ها را به کشتی سازان داخلی نداده اید؟

در بدایت بحث، اگر واقعاً کشتی سازان ایران می توانند بر اساس تکنولوژی روز دنیا و نظیر صنعت کشتی سازی کره جنوبی می توانند تولید کشتی داشته باشند، قطعاً حق با منتقدان است، اما آیا چنین است و این، همه ماجراست؟

در این باره نکاتی چند قابل ذکر است:

۱ – سیاسیون باید این را بفهمند که اقتصاد، الزامات خاص خود را دارد. شعار و تعارف هم در این علم جایی ندارد. بخش عمده ای از مشکلات کشور ما هم ریشه در این دارد که بسیاری از مسؤولان، کوشیده اند اقتصاد را با شعارگرایی و هیجان گرایی اداره کنند که نهایتاً معیشت مردم را به انواع گرفتاری ها دچار کرده اند.

فارغ از این تذکر، واقعیت تلخ این است که در دوران تحریم های هسته ای، اقتصاد ایران آسیب های زیادی دیده است. این تن زخمی نیازمند درمان سریع است. اگر امروز برای صادرات و واردات، نیاز فوری به کشتی داریم، باید آن را هر چه سریع تر تهیه کنیم. نمی توانیم و نباید به بهانه تولید داخلی، صنعت کشتیرانی کشور را دچار تعویق کنیم.

قطر را نگاه کنید: مقامات این کشور، وقتی شروع به اکتشاف یک میدان گازی جدید می کنند، همزمان با آن، تولید کشتی های حمل گاز (LNG) را سفارش می دهند تا چند سال بعد که گاز استخراج شد، کشتی هم آماده شده باشد.
آنها خوب می دانند که حتی یک روز تأخیر در صادرات، خسارت های مالی فراوان دارد و باز می دانند که هزینه کشتی ها، در جریان صادرات، جبران می شود.

اما در ایران چه؟ ما ۸ سال پیش به این کشتی ها نیاز داشتیم و قطعاً در این سال ها نیازمان نیز بیشتر شده است. حال باید چه کنیم؟ آیا باید هر چه سریع تر در صدد جبران مافات و تامین نیازهایمان باشیم تا از رقبای منطقه ای عقب نیفتیم یا به فکر منافع یکی دو شرکت خاص باشیم و بازی های سیاسی مان را از سر بگیریم و منافع ملی مان را قربانی کنیم؟!

۲ – خودمان را گول نزنیم. کشتی سازی ایران نمی تواند ۱۰ کشتی سفارش داده شده به کره جنوبی را با همان کیفیت و سر موعد مقرر تحویل دهد. وانگهی، کره ای ها دیگر از ایران پول نقد نمی گیرند بلکه طبق عرف معاملات بین المللی، هزینه را بانک های خارجی تأمین می کنند و ایران بعد از تحویل کشتی ها، با بانک های طرف قرارداد، تسویه حساب می کند. ولی آیا برای تولید کشتی سازهای داخلی چنین شرایطی وجود دارد؟!

نباید قصه خودروسازی را در کشتی سازی تکرار کرد. سال هاست که به بهانه حمایت از تولیدات داخلی، انواع خودروهای بی کیفیت را به مردم ایران تحمیل کرده اند و گویا اینک می خواهند همان داستان را درباره کشتی تکرار کنند!
نتیجه نیز مشخص است: معطل شدن سیستم حمل و نقل دریایی در پیچ و خم کشتی سازی داخلی!
فقط کافی است بدانید که طبق اعلام کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران،  ۱۲ سال پیش سفارش ساخت ۵ فروند کشتی به داخلی ها داده شده و ۱۴۳ میلیون دلار نیز به آنها پرداخت شده است ولی هنوز که هنوز است، کشتی ها را تحویل نداده اند و معلوم نیست که الان با چه رویی دنبال قرارداد و پول جدید هستند؟!

آیا باید واردات و صادرات نفت و هزاران قلم کالا معطل چند شرکت کشتی سازی بماند؟ این ضررش بیشتر است یا ندادن پروژه به داخلی های بدقول؟!

۳ – مديرعامل كشتي‌راني درياي خزر درباره این قرارداد می گوید: تيپ كشتي‌هايي كه در آن زمان به كره سفارش داده بوديم، اكنون ديگر به درد صنعت حمل‌ونقل ايران نمي‌خورد.

با این قرارداد، مقرر شده است که کشتی های مدرن تری برای ایران ساخته شود.

دقت کنید! صنعت کشتی سازی در این ۸ سال به حدی متحول شده است که کشتی های ۸ سال قبل، دیگر به درد نمی خورند. آیا واقعاً در سال های تحریم ، صنعت کشتی سازی ایران بروز شده است و می تواند کشتی های مدرن بسازد؟

اگر چنین است چرا هیچ کشوری به کشتی سازان ایران، سفارش های کلان کشتی سازی نمی دهد؟ اگر کشتی سازی ما ، واقعاً کشتی سازی است چرا باید چشم به راه رانت دولتی باشد؟ مگر همین کره ای ها از کشورهای مختلف جهان سفارش نمی گیرند؟!
خود را که نباید فریب دهیم!

۴ – کسانی که امروز دولت را می کوبند که چرا با کره ای ها قرارداد خرید کشتی بسته است، به دو سؤال پاسخ دهند:
اگر این قرارداد بد است، چرا ۸ سال پیش که دولت مطلوب منتقدان امروزی سر کار بود و قرار داد را با کره ای ها بست، این همه داد و قال راه نینداختند؟
سوال دوم این که چرا در همه این سال ها که بیش از ۲۰۰ میلیون دلار از پول مردم ایران در کره جنوبی بلوکه شده بود، دم بر نمی آوردند ولی حالا که پول سوخته احیا شده و قرار است تبدیل به کشتی شود به ایران برگردد، صدایشان بلند شده است؟!
یک بام و دو هوا تا کی؟!
این ها تا کی می خواهند جلوی جبران عقب افتادگی های کشور را بگیرند. یک روز می گویند نباید هواپیما بخریم، روز دیگر مانع از خرید کشتی می شوند، سال هاست که مردم ایران را از داشتن خودورهای معمولی دنیا محروم کرده اند، تلاش می کنند بیماران بیچاره ، صرفا با داروهای داخلی که بعضا بی کیفیت هستند روزگار سپری کنند و … گو این که الگویشان کره شمالی است: کشوری با دیواری بلند پیرامونش، جدا از جهان و با مردمانی فقیر.
مردم ، اما بیدار هستند و این مهم ترین نقطه امید است.