به گزارش صدای میبد؛ یکی از مناطقی که در استان یزد طی سال‎‎های اخیر مورد تاخت و تاز شدید معدن‌کاران قرار گرفته، منطقه ندوشن است به نحوی که بهره‎‎برداران معادن سنگ‎‎های ساختمانی و تزئینی، شن و ماسه و خاک، بدون توجه به شرایط طبیعی و اکوسیستم خاص منطقه، به فعالیت گسترده خود و بهره‏‏‎‎برداری بیش از حد و بی‌رویه از معادن ادامه می‏‏‎‎دهند.همین عامل موجب تخریب گسترده منابع طبیعی و طبیعت بکر ندوشن شده و در بسیاری از مناطق که از اهمیت فوق‌العاده طبیعی و زیست‌محیطی برخوردار بوده و حتی قابلیت گردشگری دارند، لطمات جبران ناپذیری برجای گذاشته است.افزایش سطح تخریب گسترده منابع طبیعی ندوشن توسط بهره‌برداران معادن از بین رفتن اکوسیستم طبیعی منطقه، تخریب مراتع و مزارع و نهایتا تهدید جدی چشمه سارها و آب‌های زیرزمینی، از بین رفتن شرایط زیست محیطی برای ساکنان منطقه، به خطر افتادن زندگی جانوری و گیاهی مخصوصا گیاهان دارویی و صدها موردی که بر کشاورزی و دامپروری منطقه اثرات سوء گذاشته، از پیامدهای فعالیت بی‎‎حد این معادن بوده است.این در حالی است که این معادن نیز در بهبود وضع معیشتی مردم کوچکترین نقشی ایفا نکرده‎‎اند و تنها تخریب مزارع و مراتع و آسیب‎‎های زیست محیطی را برای مردم منطقه به ارمغان آورده‌‎اند.

آبشار سپیده ندوشن یکی از این مکان‌هاست که چند وقتی است فعالیت‎‎های معدن‌کاری مختلف در اطرافش، آن را از حالت بکر و طبیعی بیرون آورده و مورد بی‏‏‌مهری قرار داده است.

فضل‌الله رحیمیان -یکی از فعالان محیط زیست- در گفت‎‎‏‏وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه یزد، در این رابطه تصریح کرد: به دلیل وجود سنگ‌های تراورتن در منطقه، فرد یا افرادی با عناوین مختلف جای جای منطقه را به ثبت رسانده و در حال استخراج و بهره‌برداری تراورتن هستند و این در حالی است که حتی یک کارگر این معادن نیز از اهالی منطقه نیست هرچند که اگر مردم بومی نیز در این معادن دست به چنین تخریب‎‎هایی می‎‎زدند، مخالفت مردم پابرجا بود.

وی با بیان این که مردم منطقه ندوشن اصولاً دامدار هستند، افزود: به همین دلیل نیز حفاظت از مراتع منطقه برای مردم ندوشن حائز اهمیت است و برای آن ارزش قائل هستند ولی متاسفانه در مقابل معدن‌کاران منطقه بدون توجه به مسائل زیست محیطی با ماشین‌های سنگین خود به جان منطقه افتاده‎‎اند و آن را به راحتی از بین برده‌اند.

تهدید دامپروری منطقه با فعالیت معادن

رحیمیان اظهار کرد: گرد و غبار حاصل از فعالیت‎‎های معدن‌کاری و تردد ماشین‎‎آلات حمل مواد معدنی در منطقه با پوشاندن راه‎‎های تنفسی گیاهان منطقه مانع از رشد آنها شده و به مرور زمان شاهد تخریب مراتع منطقه هستیم و این در حالی است که دام‎‎های مردم نیز به دلیل تغذیه از این مراتع دچار بیماری می‎‎شوند و دلیل افزایش تلفات دام منطقه در سال‌های اخیر نیز همین موضوع است.

وی با اشاره به افزایش تاخت و تاز معدنکاران در منطقه طی چند سال اخیر، عنوان کرد: یکی از مناطق مورد تعرض معدن‌کاران، منطقه‎‎ای معروف به سپیده در پنج کیلومتری شرق ندوشن است که از آنجایی که در هنگام صبح و طلوع خورشید به رنگ سفید در می‌آید، سفیده نام گرفته ‌است.

وی ادامه داد: این منطقه دارای آبشار بکر و بسیار زیبایی است که وحوش منطقه که گاهاً نیز می‎‎توان آنها را از فاصله نزدیک رویت کرد، از آن استفاده می‎‎کنند ولی چون چشمه‌های این منطقه تراورتن‌ساز هستند، متأسفانه فعالیت‌های معدن‌کاری به کنار این آبشار هم رسیده ‌است.

استفاده غیرقانونی از آب آبشار برای معدنکاری

این فعال محیط زیست با بیان این که معدن‌کاران از آب چشمه این آبشار که چشمه قَلاته نام دارد نیز برای برش سنگ در محل استفاده می‌کنند، خاطرنشان کرد: این در حالی است که منطقه سفیده به عنوان منطقه گردشگری طبیعی در حال سیر مراحل ثبت است و علاوه بر این نیز بنا بر مطالعات کارشناسان زمین‌شناسی با توجه به وجود بقایای زیبایی از دوران مختلف زمین‎‎شناسی می‌تواند به عنوان ژئوپارک طبیعی نیز معرفی شود.

وی با اشاره به فعالیت معدن‌کاری مجاور آبشار سفیده از دو سال پیش تاکنون، عنوان کرد: این معدن هر از گاهی تعطیل و سپس با فاصله ۵۰۰ متر تا یک‌ کیلومتر از محل قبلی، اقدام به حفاری و گشودن سینه کار جدید می‎کند.

وی متذکر ‎‎شد: فعالیت معدن در اطراف آبشار مدتی پیش با اعتراضهای مردم منطقه متوقف شد ولی مجدداً دوباره از زمستان پارسال به اسم استخراج باریت فعالیتش را شروع کرد که سازمان صنعت و معدن آن را به دلیل استخراج غیرمجاز تراورتن تعطیل کرد.

این فعال محیط‌ زیست با بیان این که فعالیت‏‏‌های معدن‌کاری در حال حاضر مثل چنگی به صورت، نمای زیبای آبشار سپیده را که از ندوشن قابل رویت است را مخدوش کرده، یادآور شد: یکی از ویژگی‎‎های جالب این منطقه وجود باریت در غرب آبشار و تراورتن در شرق آن است.

وی اعلام کرد: در حال حاضر یک و سال نیم از تفکیک ندوشن از شهرستان اشکذر و پیوستن آن به شهرستان میبد می‎‎گذرد و متاسفانه مجوز این معدن قبل از این تفکیک از سوی شهرستان اشکذر صادر شده است.

عدم اجماع مسئولان استان برای اقدام برخوردی

رحیمیان گفت: در حالی که بنا بر اعلام منابع طبیعی و محیط‌ زیست، فعالیت معدنی نباید در نزدیکی آبشار انجام شود و این منطقه جزء مناطق شکار ممنوع محیط زیست است ولی هیچ مقام مسئولی در رابطه با تعطیلی این معدن اقدامی انجام نمی‏‏‌دهد و تنها آن را اقدامی نادرست ذکر می‎کنند.

وجود سایت مطالعاتی لاک ‏‏پشت مهمیزدار کشور در منطقه

اکبر کارگر، رئیس محیط زیست میبد نیز در گفت‏‏‎‎وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه یزد، در این رابطه گفت: منطقه سفیده (گِرده سِل) در مسیر جاده ندوشن و روبروی روستای علویه ندوشن واقع است.

وی افزود: این منطقه در محدوده‎‎ی منطقه شکار ممنوع مَروَر میبد به وسعت ۸۰ هزار هکتار واقع شده و با توجه به وجود چشمه‎‎های جوشان و آبشار سپیده، در آن گونه‎‎های قوچ و میش بیشتری است.

کارگر ادامه داد: علاوه بر این، گونه‎‎های جانوری دیگری مانند کفتار، گرگ و کاراکال و گونه‌های پرندگانی مانند کبک و تیهو، دلیجه، چِک‌چِک، سنگ‌چشم و گونه‌های گیاهی درمنه، گز و قلم و خزندگانی مانند آگاما، جیکو و تیرمار در محدوده این آبشار زیست می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: البته گونه خاص زیاد دیده شده در منطقه، لاک‌پشت مهمیزدار است که در لیست گونه‎‎های آسیب‌پذیر قرار دارد و به همین دلیل نیز منطقه شکار ممنوع مرور از سال ۸۸ توسط سازمان محیط زیست کشور به عنوان سایت مطالعاتی این گونه در کشور معرفی شده است.

منطقه سپیده، حفاظت شده می‏‏شود

رئیس اداره محیط زیست میبد گفت: منطقه سفیده با وسعت۳۸۳۹ هکتار در سال ۸۸ به عنوان یک اثر طبیعی‌ ملی و همچنین به همراه مناطق بُنستان، جمبازکوه، کوهنگران و گدار آب‌چک با مجموع وسعت ۲۱ هزار هکتار تحت عنوان منطقه حفاظت ‌شده‎‎ی سرخه‌چیلون به سازمان محیط‌ زیست کشور پیشنهاد شده که موضوع در شورای عالی محیط زیست مطرح شده است و به زودی به عنوان منطقه حفاظت‌شده سرخه‌چیلون معرفی می‎‎شود.

 

وی با اشاره به تخریب‏‏‎‎های صورت گرفته‎‎ی ناشی از وجود معادن و راه‎‎های ارتباطی متعدد و تاثیر آن بر چشم‌انداز منطقه، ابراز امیدواری کرد که با معرفی محدوده آبشار و چشمه‌های جوشان منطقه به عنوان منطقه حفاظت شده، از تخریب بیش از حد معادن در این منطقه جلوگیری شود.

 

وی متذکر شد: سابقاً معادن برای فعالیت در مناطق آزاد و شکار ممنوع از طریق محیط‌ زیست استعلام می‌کردند ولی چند سالی است که این استعلام تنها از منابع ‌طبیعی اخذ می‏‏‌شود.

 

خطر مهاجرت حیات وحش منطقه با ادامه معدن‌کاری

 

کارگر با حائز اهمیت خواندن آبشار سفیده ندوشن به دلیل منحصربه‌فردی آن در استان، از بهم خوردن چشم‌انداز و بکری منطقه به دلیل تعدد معادن و تخریب‎‎های آنها، خبر داد و تاکید کرد: اگر هم‌اکنون این تخریب‏‏‎‎ها متوقف نشود، منطقه از لحاظ گردشگری دیگر حائز اهمیت نخواهد بود و علاوه بر این فعالیت‎‎های بیش از حد معادن و تخریب محیط‌زیست می‎‎تواند باعث مهاجرت حیات‌وحش از منطقه نیز شود.

 

این مقام مسئول در پاسخ به ادعای شکار حیوانات توسط معدن‌کاران در این منطقه شکار ممنوع، گفت: شکار حیوانات منطقه توسط معدن‌کاران مورد تأیید نیست چرا که گشت‎‎های محیط‌ بانان در منطقه بر فعالیت افراد نظارت دارند ولی نمی‌توان برای هر معدن‌کار در طول شبانه روز، یک مأمور گماشت.

 

کارگر با اشاره به کیفیت نامطلوب تراورتن منطقه، در مورد رهاسازی ضایعات معدن‌کاری که تاثیر نامناسبی بر چشم‌انداز سفیده داشته است، گفت: معدن‌کاران طبق قانون باید پس از برداشت معدن، محدوده برداشت‌شده را احیا و بازسازی کنند ولی متأسفانه بیشتر معدن‌کاران به این موضوع متعهد نیستند و منطقه را پس از برداشت رها می‌‎‎کنند.

 

فاصله زیاد محدوده معدن باریت با آبشار

 

عباس دهقانی -رئیس اداره منابع‌طبیعی شهرستان میبد- در گفت‏‏‎وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه یزد، آبشار سفیده ندوشن را یک منطقه بکر و قابل توجه برای مسائل گردشگری خواند که منابع‌طبیعی بر آن نظارت دارد.

 

وی با اشاره به فعالیت‎‎های معدن‌کاری در منطقه، گفت: منابع‌طبیعی هیچ‌گونه مجوزی در این رابطه صادر نکرده و از هر گونه فعالیتی در منطقه جلوگیری می‎‎کند ولی ظاهراً صنعت و معدن نیز به معدن‌کار یک‌سری نامه ابلاغ کرده که مجوز و پروانه اکتشافت معدن باریت بوده و در مورد سنگ تراورتن مجوزی صادر نشده است.

 

دهقانی تاکید کرد: مجوز معدن‌کار منطقه به اسم معدن باریت و محدوده آن نیز مشخص است که فاصله خیلی زیادی با آبشار دارد.

 

رئیس منابع‌ طبیعی میبد با بیان این که معدن‌کار مذکور به دنبال اخذ مجوز ماده دوم معدنی یعنی تراورتن در منطقه بوده ولی مجوزی در خصوص آن صادر نشده است، گفت: منابع طبیعی با اطلاع‌رسانی به موقع مردم از هرگونه فعالیت معدنی در محدوده آبشار سفیده جلوگیری می‎‎کند همانطور که در سال گذشته نیز جلوی یک‌سری اقدامات خاص در این باره را گرفت.

 

دهقانی در خصوص خواسته مردم در مورد صادر نشدن مجوز معدن در منطقه و جلوگیری از تاخت و تاز معدن‌کاران، گفت: مجوز معدن را سازمان صنعت و معدن با استعلام از منابع طبیعی صادر می‎‎کند ولی در این مورد هیچ‌گونه استعلامی از منابع‌طبیعی صورت نگرفته و در حال حاضر نیز مجوز جدیدی صادر نشده‌ است.