عصر ایران – این روزها ، دلواپسان با علم کردن سند ۲۰۳۰ یونسکو درباره برابری آموزشی برای همه مردم جهان، شایعات عجیب و غریبی در این باره راه انداخته و علیه دولت تبلیغ می کنند. محوز شایعات ۳ چیز است:
۱ – دولت این سند را محرمانه امضا کرده است.
۲ – طبق این سند، آموزش های جنسی به صورت عیان و نیز آموزش همجنس بازی در مدارس ابتدایی الزامی است.
۳ – کتاب “لک لکی در کار نیست” با موضوع آموزش های جنسی به کودکان توسط آموزش و پرورش چاپ شده و در برخی مدارس تدریس آن شروع شده است.

اما پاسخ های شفاف به شایعات فوق:
۱ – بله، دولت سند ۲۰۳۰ را پذیرفته ولی نه به صورت محرمانه. این سندی است که در یونسکو مطرح شده است و اساساً نمی توان آن را محرمانه نگه داشت؛ دولت نیز خبرش را پیشتر اعلام کرده است. ضمن این که طبق قانون، اگر معاهده ای در کار باشد، باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد.
اما نکته کلیدی که نمی گویند این است: سند ۲۰۳۰، یک توصیه نامه است که یونسکو به کشورهای جهان می کند و کشورها می توانند بدان عمل کنند یا نکنند و اساساً امضایی در کار نیست که محرمانه باشد یا نباشد!

سند ۲۰۳۰ درباره برابری آموزشی و رفاهی برای همه مردم جهان است و دولت جمهوری اسلامی ایران در تعامل با آن، از “حق تحفظ” استفاده کرده و رسماً اعلام داشته است هیچ تعهدی به مفادی که با دین و فرهنگ مردم ایران متضاد باشد، ندارد.

بنابر این، دولت جمهوری اسلامی ایران، اهداف انسانی این سند مانند برابری رفاهی و آموزشی و توسعه عدالت (مانند گسترش آموزش برای همه کودکان و مقاوم سازی مدارس) را دنبال می کند و اگر در جایی، نکته ای خلاف دین و فرهنگ ایرانیان وجود داشته باشد، نسبت به آن متعهد نیست چرا که از قاعده حقوقی “حق تحفظ” استفاده کرده و  آن را رسماً و کتباً اعلام کرده است.

۲ – اول که هیچ جای سند، آموزش همجنسبازی مطرح نیست و ثانیاً در خصوص آموزش های جنسی دیگر نیز همان گونه که ذکر شد، جمهوری اسلامی ایران هیچ تعهدی به انجام برنامه های خلاف دین و فرهنگ ایرانی ندارد و امضایی در این خصوص نداده است.

۳ – کتاب “لک لکی در کار نیست” اصلاً در کار نیست. این که می گویند آموزش و پرورش آن را چاپ کرده و در برخی مدارس نیز آموزش آن شروع شده است، دروغ دروغ دروغ است. اگر چنین چیزی بود، چرا از مهر سال گذشته که سال تحصیلی آغاز شده، کسی خبردار و معترض نبود ولی ناگهان در اواخر سال تحصیلی و موعد انتخابات، برخی ستادهای تبلیغاتی جار و جنجال راه انداخته اند؟! کاملاً معلوم است که این دروغ را ساخته اند تا خانواده ها را بترسانند و رأی روحانی را بشکنند.

“لک لکی در کار نیست”، هرگز و هرگز توسط آموزش و پرورش و هیچ نهاد دولتی دیگری چاپ نشده و تنها در اینترنت موجود است، مانند میلیون ها اثر دیگر در حوزه های مختلف که ربطی به دولت و حکومت ندارد.
به نظر می رسد، در تبیین سوء استفاده و دروغ پردازی برخی ستادهای انتخاباتی، باید کتابی نوشت تحت عنوان : “شرافتی در کار نیست” .

بنابراین مطابق با دغدغه های بجای رهبر معظم انقلاب، دولت جمهوری اسلامی ایران، با اعلام رسمی حق تحفظ، نگرانی های محتمل را برطرف ساخته است و مابقی هر چه هست، جنجال تبلیغاتی برخی ستادهای انتخاباتی است برای تخریب دولت و رأی آوردن کاندیدای مورد نظر، ولو به قیمت دروغی که سرسلسله گناهان کبیره است و خیلی ها، با ادعای ارزشمداری مانند آب خوردن مرتکبش می شوند و به هزار تأسف، حتی از بیانات رهبری نیز سوء استفاده تبلیغاتی می کنند.

در پایان باید تصریح کرد که نظر رهبر معظم انقلاب در این خصوص صائب و نافذ است و هیچ دولتی مجاز به تخطی از فرامین رهبری نیست و از این بابت نیز جای نگرانی وجود ندارد.

برای اطلاعات بیشتر، متن های زیر را مطالعه فرمایید:

حق تحفظ ایران در سند ۲۰۳۰

علی رغم الزام آور نبودن سند «چارچوب اقدام آموزش ۲۰۳۰»، جمهوری اسلامی ایران باز هم نسبت به آن اعلام تحفظ رسمی و مکتوب کرده و دامنه شمول مفاد پذیرفته شده را محدود و مشروط کرده است.

بر اساس حقوق بین الملل کشورها اختیار دارند در زمان تصویب، پذیرش یا الحاق به اسناد بین المللی از «حق شرط» برای معاهدات الزام آور یا «حق اعلام تحفظ» برای اسناد غیرالزام آور استفاده کرده و بدین ترتیب قصد خود را دایر بر عدم شمول یا تعدیل آثار حقوقی بعضی از مقررات آن سند نسبت به خود بیان نمایند.

برای مثال جمهوری اسلامی ایران بر کنوانسیون حقوق کودک حق شرط قائل شده است و مجلس   شورای اسلامی لایحه اجازه الحاق به آن را مشروط بر آن که “در هر مورد و هر زمان در تعارض با قوانین داخلی و موازین شرعی قرار گیرد از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران لازم الرعایه نخواهد بود” تصویب کرد.

در خصوص سند «چارچوب اقدام آموزش ۲۰۳۰» جمهوری اسلامی ایران از حق اعلام تحفظ استفاده کرده و آن را به صورت رسمی و مکتوب بیان داشته است.

متن اعلام تحفظ رسمی و مکتوب جمهوری اسلامی ایران توسط نمایندگی دائم کشورمان نزد یونسکو رسما طی یادداشتی به دبیرخانه آن سازمان ارسال شده است.

متعاقبا این متن در ساعت ۰۹:۵۹ دقیقه صبح روز چهارشنبه ۱۳ آبان ۱۳۹۴ (۴ نوامبر ۲۰۱۵) در سایت رسمی یونسکو به آدرس زیر درج شده و اکنون نیز در سایت یونسکو قابل مشاهده است.

http://www.unesco.org/fileadmin/MULTIMEDIA/HQ/ED/ED_new/pdf/Iran.pdf

جمهوری اسلامی ایران با توجه به اعلام تحفظ رسمی و مکتوب خود، هیچ تعهد حقوقی یا سیاسی نسبت به «چارچوب اقدام آموزش ۲۰۳۰» ندارد و می تواند با استناد به اعلام تحفظ خود از اجرای هر بخشی از سند مزبور که تشخیص دهد در تعارض با مقررات و اولویت های ملی، باورهای دینی و ارزش های فرهنگی کشور است، خودداری نماید.

سند ۲۰۳۰ یونسکو چیست؟

در این مجال به آنچه که به عنوان پیش نویس این سند معرفی شده است خواهیم پرداخت.

بر اساس آن چیزی که در پیش نویس سند ۲۰۳۰ آمده است، نرخ ثبت نام دانش‌آموزان در بعضی سالها مورد بررسی قرار گرفته است که به اجمال به بخشی از آنها می‌پردازیم.
نرخ ثبت نام خالص در مدارس ابتدایی در ۱۳۹۳ و بر اساس آنچه وزارت آمورش و پرورش اعلام کرده است، ۹۸٫۴۵ درصد است و نرخ باسوادی افراد ۱۵ تا ۲۴ سال در مردان و در سال ۱۳۹۳ برابر با ۹۸٫۲ درصد آن هم مطابق اعلام مرکز آمار ایران و دفتر جمعیت است.

نظام آموزش رسمی ایران از چهار سطح تشکیل شده است که دوره پیش دبستان، آموزش ابتدایی، آموزش متوسطه و آموزش عالی هستند.

تأکید بر آموزش رایگان ۱۲ ساله در مدارس از راهبردهای جهانی سند ۲۰۳۰
اجباری بودن ۹ سال تحصیلی در مدارس/ تأکید بر افزایش سال‌های اجباری تحصیل

وضع قوانین و تدوین سیاست‌هایی که متضمن یک دوره دوازده سالۀ آموزش رایگان، فراگیر، منصفانه و با کیفیت در مقاطع ابتدایی و راهنمایی باشد و مخارج آن از محل درآمدهای عمومی تأمین شود از سیاست‌های این سند جدید است. از دوازده سالِ یادشده، ۹ سال آن باید برای همۀ کودکان اجباری باشد و به نتایج یادگیری مرتبط و مناسب بینجامد.

به منظور همگامی با معیارهای بین المللی، کشورها باید تعداد سال‌های آموزش اجباری و رایگان را افزایش دهند و در این راستا باید ظرفیت‌ها و واقعیت‌های متفاوت ملّی، سطوح توسعه یافتگی، اولویتها و سیاستهای ملّی را مد نظر داشته باشند.

*برخی معیارهایی که کشورها مطابق سند ۲۰۳۰ باید انجام دهند

– تدوین معیارها و بازبینی مواد درسی برای تضمین کیفیت و ارتباط آن با محتوا، مهارت‌ها، ظرفیت‌ها، ارزش‌ها، فرهنگ، دانش و جنسیت.

– تقویت کارایی و کارآمدی مؤسسه‌های آموزشی، راهبری و حاکمیت مدارس از طریق افزایش مشارکت جوامع، از جمله جوانان و والدین در مدیریت مدارس.

-اختصاص منصفانه‌تر منابع در بین مدارس محروم از نظر اجتماعی ـ اقتصادی و مدارسی که از مزایای اجتماعی ـ اقتصادی بهره‌مند هستند.

-ترویج آموزش‌های دوزبانه و چندزبانه در جوامع چندزبانه.

-شناسایی موانعی که کودکان و جوانان آسیب پذیر را از دسترسی به برنامه‌های آموزش کیفی دور نگه می‌دارد و تصمیم‌گیری‌های مؤثر برای رفع آن موانع.

-حمایت از رویکردی جامع برای مقاوم سازی مدارس در مقابل تأثیرگذاری بلایای طبیعی، با توجه به شیوه تأثیرگذاری بلایا یا دامنۀ اثر آنها از جمله روش‌های این مقاوم سازی، می‌توان به تأمین امکانات ایمن تر برای مدارس، آموزش مدیریت بلایا در مدارس، مقاومت و کاهش مخاطرات، اشاره کرد.

– فراهم آوردن امکان آموزش از راه دور، آموزش فنّاوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، دسترسی به فنّاوری‌های مناسب و زیربناهای ضروری برای تسهیل ایجاد فضای یادگیری در منازل و در مناطق جنگی و مناطق دور افتاده، به ویژه برای دختران، زنان، پسران و جوانان آسیب پذیر و سایر گروه‌های به حاشیه رانده شده.

-تضمین بازبینی کتب و برنامه‌های درسی، بودجه و سیاستگذاری‌های آموزشی و همینطور آموزش معلمان و نظارت بر فعالیت‌های آنان توسط دولت‌ها به نحوی که موارد یاد شده عاری از هرگونه کلیشۀ جنسیتی باشند و در ترویج تساوی، عدم تبعیض، حقوق بشر و آموزش بین فرهنگی مؤثر واقع شوند.

*همکاری پنج وزارتخانه در راستای تأمین مالی اهداف سند ۲۰۳۰

ایجاد رویکردی بخشی و یا بین بخشی برای سیاست گذاری و برنامه ریزی برای سوادآموزی و همچنین برای تأمین بودجه از طریق تقویت همکاری و هماهنگی میان وزارتخانه های مرتبط، از جمله وزارتخانه های آموزش، بهداشت، رفاه اجتماعی، کار، صنعت و کشاورزی و همینطور تقویت همکاری و هماهنگی میان جامعۀ مدنی، بخش خصوصی و شرکای دوجانبه و چند جانبه، با حمایت عملی از تمرکززدایی.

تضمین کیفیت بالای برنامه‌های سواد آموزی و حساب آموزی بر مبنای سازوکارهای ارزیابی ملّی و تضمین اینکه این برنامه‌ها در راستای نیازهای یادگیرندگان و با توجه به دانش و آموخته های پیشین آنها تهیه و تنظیم شده باشند. لازمۀ تحقّق این مهم، بذل توجه ویژه به فرهنگ، زبان، روابط اجتماعی و سیاسی و فعالیتهای اقتصادی، با توجه خاص به زنان و دختران و گروه‌های آسیب پذیر است. ضمناً ضرورت دارد تا برنامه‌های یاد شده با برنامه‌های مهارت آموزی و ارتقای مهارت‌ها برای معیشت و اشتغال شایسته و شرافتمندانه، به عنوان دو عنصر مهم یادگیری مادام العمر، ادغام شوند.

*ایجاد مدارس عاری از خشونت!

در این پیش‌نویس همچنین در بندی آمده است: سیاست گذاری و تدوین راهبردهایی برای حفاظت از یادگیرندگان، معلمان و پرسنل آموزشی از خشونت در چارچوب ایجاد مدارس عاری از خشونت و اتخاذ رویکردهای مناسب در مناطقی که درگیر جنگ مسلحانه‌اند، متعهد شدن به حقوق بین المللِ بشردوستانه و اجرای آن به عنوان ابزاری برای حفاظت از مدارس به عنوان مکان‌های متعلق به جامعۀ مدنی و ترویج پاسخگویی در قبال خشونت در اجرای آموزش ۲۰۳۰٫

تضمین اینکه همۀ مؤسسه‌ای آموزشی امن باشند و آب، برق، سرویس‌های بهداشتی سالم و مستقل برای دختران و پسران داشته باشند که در دسترس، کافی و ایمن باشند.

آنچنان که در پیش نویس این سند عنوان شده است، نوعی القا وجود خشونت و دیگر موارد در مدارس است که به نوعی سیاه‌نمایی در آن وجود دارد.

-کلاس‌های درس ایمن و کافی باشند و مدارس مجهز به مواد آموزشی و فنّاوری‌های مناسب باشند.

-تضمین اختصاص منصفانۀ منابع در میان مدارس محروم از نظر اجتماعی -اقتصادی و مدارس غیر محروم و همینطور در میان مؤسسه های آموزشی.

-سیاست گذاری های جامع، منصفانه و جنسیت محور برای مدیریت معلمان و اجرای آن سیاست‌ها در حوزه‌های مختلف مرتبط با استخدام، آموزش، توزیع معلمان، میزان حقوق دریافتی، توسعۀ حرفه ای و ارتقای شرایط کاری آنان؛ ضمن بهینه سازی جایگاه معلمان و آموزگاران و ارتقای کیفیت آموزش.

-آموزش مهارت‌های کافی فنّی به معلمان به منظور توانمند ساختن آنان در کاربرد فنّاوری های اطلاعاتی و ارتباطی و شبکه های اجتماعی. آموزش سواد اطلاعاتی به آنان و مهارتهای نقد و واکاوی منابع مورد استفاده برای تدریس و نیز نحوه برآوردن نیازهای کودکان استثنایی (کودکان دارای نیازهای ویژه) و رویارویی با چالش‌های ناشی از داشتن شاگردان استثنایی در کلاس درس.

-ایجاد و اجرای نظام های مؤثر برای دریافت و دسترسی به اطلاعات، به منظور حمایت از روشهای خوب تدریس و نیز توسعۀ حرفه ای معلمان و حصول اطمینان از تأثیرگذاری مثبت آموزش بر فعالیت معلمان.

-تقویت مدیران مدراس برای بهبود آموزش و یادگیری.

-ایجاد یا تقویت سازوکارهایی برای گفت وگوی اجتماعی نهادینه شده با معلمان و سازمان های نماینده معلمان، به منظور تضمین مشارکت کامل آنان در توسعه، اجرا، پایش و ارزیابی سیاست‌های آموزشی.

*مولفه های اصلی «اهداف» و «راهبردهای ملی» جهت تسهیل هدفگذاری در سند ملی برنامه

در اهداف اصلی این سند مواردی آمده است که رایگان بودن آموزش، در دسترس بودن آموزش، اتمام سه دوره تحصیلی (ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم) با تاکید بر ۹ سال آموزش اجباری، برابری جنسیتی، کیفیت آموزش، پیامد آموزش و یادگیری موثر در اهداف این سند آمده است.

*اهداف و تأکیدات سند ۲۰۳۰/ دسترسی دختران و پسران به آموزش آزاد

هدف نخست، تا سال ۲۰۳۰ دسترسی همه دختران و پسران به آموزش آزاد، برابر و با کیفیت که منجر به نتایج یادگیری مرتبط و موثر شود؛ دست یابند.

دومین هدف، تا سال ۲۰۳۰ همه دختران و پسران به آموزش با کیفیت ما قبل دبستان و مراقبت اوان کودکی دست یابند به همراه یک سال آموزش پیش دبستان رایگان و اجباری.

-در مجموع تمامی اسناد بالادستی بر آموزش با کیفیت و رایگان برای دانش آموزان تأکید دارند.

*سوادآموزی در ایران همواره رو به پیشرفت است

سازمان نهضت سواد آموزی در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال که تحت عنوان جوانان از آن یاد می‌شود، با رشدی حدود نیم درصدی روبه رو بوده است و تقریباً به مرز ۹۸ درصد باسواد در این گروه سنی رسیده است در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال نیز میزان جمعیت باسواد ۲,۶۴ درصد افزایش داشته است.

در گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال که گروه هدف برنامه هستند، درصد باسوادی حدود ۹۳ درصد در سرشماری سال ۹۰ است.

*چالش‌ها و خلأهای کشورها که در سند ۲۰۳۰ وجود دارد

نیاز به تبیین در بخش آموزش‌های آزاد برای دست اندرکاران و اتخاذ سیاستها و وضع قوانین و مقررات در خصوص آن از خلاهای موجود این بخش است.

افزایش همکاری‌های بخشی و بین بخشی در خصوص سیاست گذاری در بخش نظارت و ارزیابی و اعمال قوانین موجود و وضع قوانین ومقررات لازم در خصوص مشکلات و معضلات فرهنگی؛ اجتماعی و اقتصادی (مانند ازدواج زودرس دختران؛ نیاز والدین به نیروی کار فرزندان؛ پراکندگی جغرافیایی وصعب العبور بودن برخی مناطق و.. ) و عدم دسترسی بخشی از کودکان به آموزش‌های پیش دبستانی به دلیل رایگان نبودن آن بخشی از چالش‌های حوزه دسترسی به آموزش است.

تراکم بالای دانش‌آموزان؛ به کار گیری نیروهای غیر مرتبط؛ متناسب نبودن محتوای درسی با زمان آموزش و کمبود فضای آموزشی استاندارد از مهمترین عواملی است که موجب کاهش کیفیت آموزش و تکرار پایه وترک تحصیل  (به میزان محدود) در نظام آموزشی شده است که خلا قانونی در این بخش احساس نمی‌شود بلکه موانع اعتباری واجرایی و هماهنگی‌های بخشی و بین بخشی از عوامل موجده آن است.

*ارتقاء، تکرار پایه و ترک تحصیل

بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال‌های اخیر شاخص‌های جریان دانش‌آموزی در حد مطلوبی قرار داشته به گونه‌ای که در سال تحصیلی ۹۴-۹۳  شاخص نرخ ارتقای دوره ابتدایی به میزان ۹۷,۴۲ درصد و شاخص نرخ تکرار پایه و ترک تحصیل دوره ابتدایی به ترتیب به ۱,۳۶ درصد و ۱,۲۳ درصد بوده است. پیش بینی می‌شود شاخص‌های نرخ ارتقاء، تکرار پایه و ترک تحصیل تا پایان اجرای برنامه در سال ۱۴۱۰ و ۱۴۱۱، به ترتیب ۹۹٫۵، ۰/۳ و ۰/۲ درصد برسد.

*ثبت نام در مدارس ایران همواره رو به رشد بوده است

نرخ خالص ثبت‌نام در دوره اول در طول سال‌های اجرای برنامه آموزش برای همه بین سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ با رشد متوسطه ۱۵,۶۳ درصدی از ۷۸,۴ درصد به ۹۴,۰۳ درصد رسیده است، اما در سال ۲۰۱۵ این نرخ با کاهش تقریباً یک درصدی به ۹۳,۰۴ درصد رسیده است.

پیش بینی می‌شود این نرخ تا پایان سال ۲۰۲۰ با افزایش ۳ درصدی به ۹۶,۰۴ درصد برسد که با افزایش این شاخص تعداد بیشتری از کودکان نرخ گذر از دوره ابتدایی – بازمانده از تحصیل جذب خواهند شد.

همچنین در همین سالها در دوره اول متوسطه یا (راهنمایی با رشد۴ درصدی از ۹۴,۱۱  درصد به ۹۸,۱۲ درصد رسیده است. پیش بینی می‌شود با هدف تأمین و بسط عدالت در برخورداری از فرصت‌های تعلیم و تربیت تا پایان سال پایانی ۲۰۲۰ و با افزایش ۱,۶ درصدی به ۹۹,۹۳ درصد برسد.

دلایل افزایش رشد قابل توجه نرخهای یادشده در طول این سالها می‌توان به سرمایه‌گذاری و سیاستگذاری دولت در جذب کودکان لازم‌ التعلیم بازمانده از تحصیل، اجرای برنامه‌های شناسایی و جذب بازماندگان از تحصیل با تأکید بر جذب کودکان بازمانده از تحصیل دختر، روستایی و عشایری، حمایت از تقویت مدارس شبانه‌روزی و روستا مرکزی، آموزش از راه دور، تشکیل کلاس‌های ضمیمه روستایی و … اشاره نمود. موارد یاد شده عیناً در سند پیش نویس ۲۰۳۰ ذکر شده است که بسیاری از موارد آن با آنچه که در کشورمان وجود دارد مغایرت‌هایی دارد.(باشگاه خبرنگاران صدا و سیما)