نفوذ افغان‌ها در بازار پسته ايران
چند سال پيش كه پياز زعفران ايراني از مرزها خارج مي‌شد، برخي فعالان اقتصادي معتقد بودند تا سطح زير كشت افغانستان به ايران برسد، راه درازي پيش‌روي اين كشور قرار دارد و افغانستان خطر جدي براي ايران به حساب نمي‌آيد.
ليلا مرگن: ارزآورترین محصول صادرات غیرنفتی ایران در معرض تهدید است و فعالان بازار پسته ايران نیز درباره حضور پررنگ افغان‌ها در ايران اعلام خطر مي‌كنند. با ورود تجار همسايه شرقي به بازار صادرات اين محصول بيم آن مي‌رود كه برند پسته ايراني به وسیله افغان‌ها تصاحب شود. به نظر مي‌رسد همان‌طور كه با دست خود آمريكا را به رقيبی جدي براي توليد پسته ايران تبديل كرديم، به دليل نبود برنامه جدي براي مقابله با خروج پسته ايران از طريق افغانستان، اين كشور در آينده‌اي نه‌چندان دور، به رقيبي جدي براي بازار صادراتي پسته خندان ايراني، مبدل شود. سال گذشته ٦٩هزار‌و ١٥٤ تُن پسته از ايران صادر شد. پسته ايراني كه روزگاري هيچ رقيبي نداشت و بازارش در انحصار ايران بود، با همت خود ايرانيان دو‌دستي به كاليفرنيا واگذار شد. آن‌طور كه محمود هاشمي‌رفسنجاني، برادر كوچك‌تر آيت‌الله هاشمي، مي‌گويد: آقايان امين، برخوردار و آگاه و کساني که پسته‌هاي خوبي داشتند، پسته ايران را به آمريكا بردند؛ اما اين روزها گويا درباره نفوذ افغان‌ها در بازار صادراتي اين محصول هم برنامه خاصي نداريم.در‌این‌باره مصطفي احمدي، رئیس اتحادیه فروشندگان آجیل و خشکبار، درباره از‌دست‌رفتن مشاغل مرتبط با صادرات پسته ايراني به دليل نفوذ افغان‌ها در بازار كرمان و صادرات اين محصول به روسيه اعلام خطر می‌کند. او به ایسنا مي‌گويد: از همین حالا افغان‌ها وارد بازار شده‌اند و پسته ایرانی را در حجمی چند برابر سال‌های گذشته خریداری می‌کنند تا به هنگام بازی‌های جام جهانی، آن را به روسیه صادر کنند.اکنون برخی از صادرکنندگان ما از دور خارج شده‌اند.
تلاش افغانستان براي برندسازي زودهنگام
كسي درباره انگيزه تجار افغانستان براي خريد پسته ايراني و صادرات آن به كشوري مانند روسيه و چين اطلاع دقيقي در دست ندارد؛ اما كافي است بدانيم كه دولت افغانستان برنامه‌هاي زيادي براي توسعه باغات پسته اين كشور دارد. در ايالت نيمروز به دليل درآمدهاي حاصل از صادرات پسته، كشاورزان به‌شدت علاقه‌مند به توسعه باغات پسته خود هستند. بر‌اساس آمارهاي رسمي كشور افغانستان صدها جريب از مناطق كوهستاني بدخشان (در افغانستان هر جريب معادل دو هزار مترمربع است) به كشت پسته اختصاص يافته است؛ بنابراين چنين كشوري انگيزه كافي را براي اينكه پسته ايراني را خريداري كرده و با برند افغانستان به خارج صادر كند تا جايگاهش در بازار تثبيت شود، خواهد داشت. در واقع به نظر مي‌رسد تجار افغان در حال برندسازي زودهنگام براي باغاتي هستند كه هنوز به بار ننشسته است. محمود مؤيد‌محسني، مدير‌عامل شركت پسته سيرجان، در گفت‌وگو با «شرق» از حضور پررنگ تجار افغانستاني در استان كرمان خبر مي‌دهد.به گفته او افغان‌ها با پول نقد اقدام به خريد پسته ايراني مي‌كنند؛ زيرا كسي در بازار سيرجان به آنها اعتماد نمي‌كند كه محصول خود را به صورت نسيه به اين افراد بفروشد.مدير‌عامل شركت پسته سيرجان به ساماندهي حضور افغان‌ها در بازار صادراتي ايران چندان خوش‌بين نيست و مي‌گويد: بعيد مي‌دانم كسي بتواند اينها را مهار كند؛ زيرا پول نقد دارند. اگر حضورشان در بازار محدود شود، يك واسطه پيدا مي‌كنند و به يك ايراني مي‌گويند كه برايشان پسته بخرد.مؤيد‌محسني به اين پرسش كه آيا پسته ايراني به وسیله تجار افغانستانی مجددا بسته‌بندي مي‌شود يا خير، اين‌گونه پاسخ مي‌دهد: پسته‌هاي ايراني در كيسه‌هاي ٥٠كيلوگرمي صادر مي‌شود. تجار افغان نيز به همين شكل پسته را صادر مي‌كنند. پسته بسته‌بندي‌شده كه به صورت پسته شور صادر مي‌شود، فقط يك درصد حجم صادرات پسته ايراني را شامل مي‌شود و عموما پسته به صورت فله‌اي از ايران صادر مي‌شود.
پسته ايراني به سرنوشت زعفران دچار مي‌شود؟
چند سال پيش كه پياز زعفران ايراني از مرزها خارج مي‌شد، برخي فعالان اقتصادي معتقد بودند تا سطح زير كشت افغانستان به ايران برسد، راه درازي پيش‌روي اين كشور قرار دارد و افغانستان خطر جدي براي ايران به حساب نمي‌آيد. در‌حالي‌كه با ورود نخستين محموله زعفران افغانستان به بازار، فيلمي از شرايط بد و غير‌بهداشتي بسته‌بندي زعفران ايراني در كشورهاي اروپايي (با هدف تخريب برند زعفران ايراني) منتشر شد كه فعالان اقتصادي، ريشه اين غائله را در افغانستان مي‌ديدند. بيم آن مي‌رود كه اين بلا بر سر پسته ايراني هم بيايد. با‌وجود‌این محمدرضا نظري، عضو انجمن پسته، در گفت‌وگو با «شرق»، حضور افغان‌ها در بازار ايران را امري طبيعي دانسته و مي‌گويد: كشاورز مي‌خواهد محصول خود را بفروشد. فرقي نمي‌كند كه خريدار افغان، ايراني يا آمريكايي باشد. او ضمن تكذيب حضور افغاني‌ها در بازار ايران، از حضور دو تاجر افغان تبعه ايران ياد مي‌كند كه از قبل از انقلاب در ايران فعاليت داشته‌اند.
تلاش افغانستان براي برندسازي زودهنگام
كسي درباره انگيزه تجار افغانستان براي خريد پسته ايراني و صادرات آن به كشوري مانند روسيه و چين اطلاع دقيقي در دست ندارد؛ اما كافي است بدانيم كه دولت افغانستان برنامه‌هاي زيادي براي توسعه باغات پسته اين كشور دارد. در ايالت نيمروز به دليل درآمدهاي حاصل از صادرات پسته، كشاورزان به‌شدت علاقه‌مند به توسعه باغات پسته خود هستند. بر‌اساس آمارهاي رسمي كشور افغانستان صدها جريب از مناطق كوهستاني بدخشان (در افغانستان هر جريب معادل دو هزار مترمربع است) به كشت پسته اختصاص يافته است؛ بنابراين چنين كشوري انگيزه كافي را براي اينكه پسته ايراني را خريداري كرده و با برند افغانستان به خارج صادر كند تا جايگاهش در بازار تثبيت شود، خواهد داشت. در واقع به نظر مي‌رسد تجار افغان در حال برندسازي زودهنگام براي باغاتي هستند كه هنوز به بار ننشسته است. محمود مؤيد‌محسني، مدير‌عامل شركت پسته سيرجان، در گفت‌وگو با «شرق» از حضور پررنگ تجار افغانستاني در استان كرمان خبر مي‌دهد.به گفته او افغان‌ها با پول نقد اقدام به خريد پسته ايراني مي‌كنند؛ زيرا كسي در بازار سيرجان به آنها اعتماد نمي‌كند كه محصول خود را به صورت نسيه به اين افراد بفروشد.مدير‌عامل شركت پسته سيرجان به ساماندهي حضور افغان‌ها در بازار صادراتي ايران چندان خوش‌بين نيست و مي‌گويد: بعيد مي‌دانم كسي بتواند اينها را مهار كند؛ زيرا پول نقد دارند. اگر حضورشان در بازار محدود شود، يك واسطه پيدا مي‌كنند و به يك ايراني مي‌گويند كه برايشان پسته بخرد.مؤيد‌محسني به اين پرسش كه آيا پسته ايراني به وسیله تجار افغانستانی مجددا بسته‌بندي مي‌شود يا خير، اين‌گونه پاسخ مي‌دهد: پسته‌هاي ايراني در كيسه‌هاي ٥٠كيلوگرمي صادر مي‌شود. تجار افغان نيز به همين شكل پسته را صادر مي‌كنند. پسته بسته‌بندي‌شده كه به صورت پسته شور صادر مي‌شود، فقط يك درصد حجم صادرات پسته ايراني را شامل مي‌شود و عموما پسته به صورت فله‌اي از ايران صادر مي‌شود.
پسته ايراني به سرنوشت زعفران دچار مي‌شود؟
چند سال پيش كه پياز زعفران ايراني از مرزها خارج مي‌شد، برخي فعالان اقتصادي معتقد بودند تا سطح زير كشت افغانستان به ايران برسد، راه درازي پيش‌روي اين كشور قرار دارد و افغانستان خطر جدي براي ايران به حساب نمي‌آيد. در‌حالي‌كه با ورود نخستين محموله زعفران افغانستان به بازار، فيلمي از شرايط بد و غير‌بهداشتي بسته‌بندي زعفران ايراني در كشورهاي اروپايي (با هدف تخريب برند زعفران ايراني) منتشر شد كه فعالان اقتصادي، ريشه اين غائله را در افغانستان مي‌ديدند. بيم آن مي‌رود كه اين بلا بر سر پسته ايراني هم بيايد. با‌وجود‌این محمدرضا نظري، عضو انجمن پسته، در گفت‌وگو با «شرق»، حضور افغان‌ها در بازار ايران را امري طبيعي دانسته و مي‌گويد: كشاورز مي‌خواهد محصول خود را بفروشد. فرقي نمي‌كند كه خريدار افغان، ايراني يا آمريكايي باشد. او ضمن تكذيب حضور افغاني‌ها در بازار ايران، از حضور دو تاجر افغان تبعه ايران ياد مي‌كند كه از قبل از انقلاب در ايران فعاليت داشته‌اند.
ارسال نظر