ایسنا/یزد همزمان با شروع فصا تابستان، قصه پرغصه آب در استان کویری یزد آغاز می‌شود؛ قصه‌ای که سال‌هاست نقل محافل است تا جایی که مقام معظم رهبری در جریان سفر به یزد در سال ۸۶ بزرگترین مشکل استان یزد را آب عنوان کردند.

منابع آبی زیرزمینی استان یزد روز به روز کیفیت خود را بیش از گذشته از دست می‌دهد و شوری و سنگینی بیش از حد منابع آب‌های زیرزمینی استان اکنون به گونه‌ای شده که بدون ترکیب این آب با آب انتقالی، امکان استفاده از آن برای شرب وجود ندارد.

«محمد فاتحی» سرپرست شرکت آب و فاضلاب استان یزد در خصوص کیفیت آب این استان عنوان می‌کند: کیفیت آب در شهرهای مختلف، متفاوت است و در بعضی از شهرها مانند اردکان و میبد، بافق و بهاباد کیفیت آب بسیار نازل است و بدون اختلاط با آب انتقالی، اصلاً قابلیت شرب را ندارد، به همین دلیل در شهرهایی مانند اردکان و میبد مخازن جداگانه‎ای برای آب شیرین داریم که در مواقع اضطراری از طریق ایستگاه‏‏‌های برداشت آب، آب شرب مورد نیاز شهروندان تامین می‎شود.

وی می‌گوید: در بعضی از شهرهای استان، کیفیت منابع آب به حدی پایین است که به هیچ وجه استفاده از منابع محلی بدون اختلاط با آب انتقالی برای تامین آب شرب شهروندان میسر نیست و با این وضعیت، انتقال آب باید ادامه و حتی افزایش پیدا کند. البته شرکت آبفا اقداماتی را از جمله شیرین‎سازی آب‎های غیر متعارف شروع کرده‎ که توسعه  این کار نیز نیازمند بودجه کافی است.

بنا بر اعلام سازمان جهانی بهداشت، سرانه مصرف روزانه آب برای هر شهروند ۱۵۰ لیتر است که به دلیل وجود عرصه‌های بیابانی، افزایش دما در شش ماهه نخست سال، هدر رفت آب به دلیل فرسودگی خطوط انتقال و توزیع، وجود چاه‌های غیرمجاز و نیز استفاده بیش از ۴۰۰ هزار دستگاه کولر آبی در استان یزد این میزان بیش از ۲۰۰ لیتر در روز تخمین زده می‌شود. 

البته کاهش پیاپی بارندگی‌ها در طول ۲۰ سال گذشته همزمان با برداشت از منابع آب زیرزمینی در پی توسعه استان یزد، منجر به افت شدید آبهای زیرزمینی این استان کویری نیز شده است.

خشکسالی های چند سال گذشته باعث شده است که بخش مهمی از منابع تامین آب استان یزد خشک یا دچار کاهش آبدهی شدید شود. کاهش منابع آبی باعث شده است که امروز بخش مهمی از آب شرب استان یزد از محل آب انتقالی به این استان تامین شود.

تامین ۹۵ درصد آب شرب اردکان از خط انتقالی

«بهروز شهابی‌زاد» فرماندار شهرستان اردکان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا در خصوص حال و روز آب شرب این شهرستان عنوان می‌کند: آب اردکان از کیفیت مناسبی برخوردار نیست و میزان سختی (EC) آن زیاد است که این امر در کنار بالا بودن میزان شوری و تلخی آب سبب نارضایتی مردم شده است.

وی  با اشاره به این که ۹۵ درصد آب مصرفی شبکه توزیع در شش ماهه دوم سال ۹۸ از محل آب انتقالی تامین شده است، تصریح می‌کند: از اسفندماه سال گذشته و با شیوع ویروس کرونا با افزایش بی‌سابقه مصرف آب مواجه هستیم.

فرماندار خاطرنشان می‌کند: در فروردین ماه سال جاری ۹۳ درصد آب شبکه، از آب انتقالی بود ولی در حال حاضر با رسیدن دمای هوا به بالای ۴۰ درجه سانتی گراد و تداوم بیماری کرونا مجبور به استفاده از آب چاه‌ها هستیم و حدود ۶۰ درصد آب شبکه از محل آب انتقالی است.

وی می‌گوید: تفاوت قابل ملاحظه ای بین میزان شوری (EC) آب انتقالی و آب چاهها وجود دارد که باتوجه به مصرف آب شیرین یکدست انتقالی در طول شش ماهه دوم سال و تغییر در فصل تابستان با ذائقه مردم سازگار نیست، چرا که کیفیت آب شبکه توزیع به طور مداوم توسط شبکه بهداشت و امور آب و فاضلاب مورد پایش قرار می‌گیرد و آب شبکه توزیع کاملا با شرایط استانداردهای آب شرب مطابقت دارد.

شهابی‌زاد با بیان این که اوج مصرف آب عموما در تیر یا مرداد ماه رخ  می‌دهد ولی امسال یک ماه زودتر به شرایط پیک مصرف رسیده‌ایم، تصریح کرد: سالانه بین ۳ تا ۷ درصد رشد مصرف آب در اردکان داریم که در سال جاری با توجه به شیوع کرونا و پیش بینی شدت گرما بیش از ۱۰ درصد خواهد بود، لذا پیش بینی می‌شود نیاز آبی در اوج مصرف تابستان امسال به بیش از ۴۲۰ لیتر در ثانیه برسد.

نحوه توزیع آب در استان یزد باید تغییر کند

فرماندار اردکان با اشاره  به افزایش تدریجی دمای هوا  و راه اندازی کولرهای آبی در منازل، کارگاه‌ها و سایر واحدها، تاکید می‌کند: هرچند همه ساله در ماه‌های اسفند و فروردین شاهد افزایش مصرف آب به دلیل خانه تکانی، شستن فرش‌ها، خودروها و حیاط منزل از سوی شهروندان هستیم اما امسال شرایط نسبت به سال‌های قبل متفاوت‌تر بود.

وی با بیان این که به‌ دلیل شرایط جغرافیایی منطقه، کیفیت آب پایین است و معضل شوری آب از اواخر اردیبهشت ماه بیشتر مشهود می‌شود، عنوان می‌کند: در سال جاری، پیش از فرارسیدن فصل گرم سال، جلساتی برای تأمین آب و نیز رعایت موارد بهداشتی برای جلوگیری از شیوع کووید ۱۹ برگزار شد.

شهابی زاد با اشاره به این که اگر مردم اردکان آب با ای‌سی ۱۶۰۰ مصرف می‌کنند یا با شیر برداشت، آب مورد نیاز خود را تهیه می‌کنند، دیگر نقاط استان هم این‌گونه باشد، می‌گوید: باید معیار توزیع آب در استان از سرانه جمعیت به میزان شوری آب در مناطق مختلف تغییر کند و اردکان از کیفیت آب مشابه با دیگر مناطق بهره‌مند شود.

توزیع آب شیرین با راه‌اندازی جایگاه‌های برداشت

البته «داود مخلصی» مدیر امور آب و فاضلاب اردکان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا می‌گوید: همه ساله در راستای تامین آب شرب با کیفیت مطلوب برای شهروندان، با آغاز فصل گرما و افزایش مصرف، آب شیرین از طریق ایستگاه‌های برداشت توزیع می‌شود که به علت شیوع ویروس کرونا امسال راه اندازی ایستگاه‌های برداشت با ملاحضات و پروتکل‌های بهداشتی اجرایی شد و به مرور اقدامات دیگری تحت نظارت شبکه بهداشت و درمان شهرستان شامل نصب مخزن ضدعفونی کننده دست‌ها نیز به اجرا خواهد آمد.

وی بیان می‌کند: پروتکل‌های بهداشتی مد نظر فرمانداری، شبکه بهداشت و درمان و آب و فاضلاب در هنگام برداشت آب شامل رعایت فاصله اجتماعی، استفاده از ظروف تمیز و گندزدایی شده برای برداشت آب، ضدعفونی دست‌ها، عدم نصب شیلنگ و عدم حضور در محل ایستگاه‌ها در صورت داشتن علایم بیماری است.

مدیر امور آب و فاضلاب اردکان ادامه می‌دهد: با اجرای بیش از ۵ هزار متر شبکه دوم آب شیرین طی شش ماهه دوم سال ۹۸ تا خرداد ماه سال جاری، علاوه بر افزایش ایستگاه‌های برداشت، تعداد ۱۴ ایستگاه نیز به طور مستقیم از آب انتقالی تغذیه می‌شود.

۳۳ ایستگاه برداشت تاکنون راه اندازی شده است

مخلصی با اشاره به این که در سال گذشته بیش از ۶۵ هزار مترمکعب آب شیرین از طریق ایستگاه‌های برداشت توزیع شده است، تصریح می‌کند: در حال حاضر شهرهای اردکان و احمدآباد دارای ۳۵ ایستگاه برداشت آب شیرین است که تعداد ۳۳ ایستگاه طی چند روز اخیر راه‌اندازی و مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

وی گرمای شدید هوا و افزایش مصرف آب برای موارد بهداشتی ناشی از تداوم بیماری کرونا را موجب بروز کاهش فشار در برخی نقاط شهر اردکان عنوان می‌کندو می‌گوید: مشکل تامین فشار شبکه برخی مناطق با تکمیل طرح ساخت ایستگاه پمپاژ و بهره برداری کامل از مخزن هوایی آب مرتفع خواهد شد.

مخصلی تاکید می‌کند: آب‌رسانی و بهره‌برداری از ایستگاه‌ها با صرف هزینه قابل ملاحظه‌ای توسط آب و فاضلاب صورت می‌گیرد، شهروندان از هدر رفت آب جلوگیری کنند.

بی تردید بقای استان کویری یزد در گروی حل مساله آب است لیکن اگر مشکل آب در زمان مناسب و به نحوی اصولی برطرف نشود و وضع به همین منوال پیش برود یزد در آینده به بیابانی برهوت و غیرقابل سکونت تبدیل خواهد شد که ساکنان آن راهی جز مهاجرت به دیگر استان‌های کشور نخواهند داشت، البته مشروط بر این که آن موقع جایی برای سکونت وجود داشته باشد زیرا در حال حاضر مشکل آب تنها مختص یزد نیست و زنگ خطر کم آبی مدتهاست که در سطح کشور به صدا درآمده و بسیاری از استانها با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند.