روزنامه اعتماد

یکی از نقدهای جدی که به دولت وارد است، باز نکردن ابعاد و آثار تحریم‌ها است. بزرگترین تحریم‌هایی که علیه یک کشور اجرایی شده است. البته انگیزه اصلی این سکوت تا حدی قابل درک است، ولی بی‌فایده یا حتی زیان‌بار بودن آن نیز بر کسی پوشیده نیست، شاید به علت همین سکوت است که مخالفان دولت نیز دچار اشتباه محاسبه شده‌اند و گمان می‌کنند که تحریم اهمیتی ندارد و به قول مرادشان اگر از آنان در باره تحریم بپرسی؛ خواهند گفت تحریم چی هست؟ تحریم نَمَدی؟!! نتیجه این بی اطلاعی همین مصوبات خواهد شد.

علت مسکوت گذاشتن ابعاد تحریم این است که نمی‌خواهند مردم دچار یأس شوند. شاید هم می‌خواهند جلوی عامل تحریم بگویند که ما تحمل می‌کنیم. شاید هم اگر ابعاد آن گفته شود تندروها خواهند گفت که این حرف‌ها برای کوتاه آمدن در برابر دشمن است. طبیعی است هر کسی متوجه این گونه ملاحظات می‌شود.

مثل زمان جنگ. هر کشوری در برخی از مقاطع جنگ می‌کوشد که خسارات خود را پنهان کند و تلفات دشمن را زیاد نشان دهد. این رفتار بیش از آنکه برای فریب دشمن باشد برای امید آفرینی نزد نیروهای خودی است تا روحیه خود را از دست ندهند. دشمن که می‌داند چقدر تلفات داده! شاید در کوتاه‌مدت و در موردی خاص کار بدی نباشد، ولی در میان یا بلندمدت عوارض وحشتناکی دارد.

زیرا از یک سو جامعه گمان می‌کند با ادامه همین وضعیت جنگ، در حال پیروزی هستند، در حالی که احتمالاً در حال شکست است، و لذا کوششی برای تقویت بیش‌تر خود یا تغییر سیاست نمی‌کند. از سوی دیگر هنگامی که تلفات و خسارات و واقعیات جنگ به جایی رسید که دیگر قابل کتمان نبود، بی‌اعتمادی به فرماندهی جنگ جانشین اعتماد خواهد شد، و این بدترین خسارت است.

مسئولین کشور در مواردی به موضوع تحریم‌ها اشاره کرده‌اند، ولی چندان جامع نیست. بد نیست مقایسه‌ای کلی از اقتصاد کشور در سه سال اخیر با پیش از آغاز تحریم‌ها داشته باشیم.

اقتصاد كشور تا پايان سال ١٣٩٩ نسبت به سال ١٣٩٦ حدود ۱۷ درصد كوچكتر شده است، و اگر رشد جمعیت کشور را در نظر بگیریم در آمد سرانه كشور با قیمت ثابت حدود ۲۱ درصد نسبت به سال ١٣٩٦ كاهش يافته است.

نرخ بيكارى به بیشترین درصد در سال‌های اخیر خواهد رسید به معنی که جمعيت بيكار كشور تا پايان سال آینده حداقل ۱ تا ۱.۵ میلیون نفر افزایش خواهد یافت و به ۴.۵ تا ۵ میلیون خواهد رسید. برای ایجاد اشتغال این افراد ده‌ها میلیارد دلار سرمایه‌گذاری ارزی لازم است.

حجم بازرگانی خارجی کشور در شش ماهه اول سال نسبت به سه سال پیش کاهش بسیار زیادی یافته است. آثار منفی آن در اشتغال و معیشت مردم به وضوح دیده می‌شود.

ابعاد تحریم بسیار بزرگتر از این آمار و ارقام است. برای نمونه اگر چه کانال مالی اروپا به ظاهر فعال است تا تجارت مواد غذایی و دارویی دچار مشکل نشود، ولی واردات واکسن آنفولانزا در عمل، زمانی به نتیجه رسید که فایده چندانی ندارد.هم پول دادیم و هم واکسن موثر نداریم.

برای واکسن کرونا نیز محدودیت‌های بانکی امکان خرید امن و قطعی را فراهم نکرده است. واردات خوراک دام و طیور، ضربه سنگینی را به این صنعت وارد نموده است. اینها همه به کنار کاهش فروش نفت، و عدم دسترسی به منابع مالی کشور و افزایش شدید هزینه واردات را باید مورد به مورد شرح داد.

گمان نکنید که بیان این موارد موجب اطلاع بیگانه می‌شود. اولاً بیگانگان این کارها را انجام داده‌اند و همه اطلاعاتش را دارند، چند برابر بهتر از ما. دوم اینکه نیازی به اطلاع از جزییات نیست. رنگ رخسار خبر می‌دهد از سرّ ضمیر.

شاخص‌های اقتصادی بویژه مبادلات بازرگانی نرخ تورم، نرخ رشد اقتصادی و وضعیت عمومی اقتصاد کشور به تنهایی نشان‌دهنده سرّ ضمیر هست. بنابر این بهتر است ابعاد تحریم را در همه زمینه‌ها مورد به مورد شرح داد تا همه با چشمان باز تصمیم بگیرند.