۱۷ مرداد هر سال به نام قشری از جامعه نامگذاری شده است که در این سالها و هرچه به سوی آینده پیش می رویم، کمبود نیروی حرفه ای و آموزش دیده، رسانه های قدرتمند و دارای مخاطب برایمان محرز می شود؛ چرا که فرهنگ، اقتصاد، سیاست، افکار عمومی، جنگ های شناختی و… را امروزه رسانه ها شکل می دهند و صاحبان امروز یعنی خبرنگاران هستند که برای افکار عمومی خوراک تهیه می کنند، جامعه را به آینده امیدوار یا بالعکس ناامید می کنند.

ما در عصر اینترنت و شبکه های اجتماعی زندگی می کنیم، دورانی که برای یافتن پاسخ یک سوال لازم نیست به کتابخانه ها و کتابفروشی های مختلف برویم؛ یا تلاش کنیم استادی را بیابیم که پاسخ پرسش های ما را داشته باشد. یک جست وجوی چند ثانیه ای ما را با حجم انبوهی از اطلاعات روبرو می کند.

در عصر اطلاعات و عصر رسانه با پیشرفت شگفت آور رسانه ها و شبکه های اجتماعی پدیده ایی چون شهروند خبرنگار به منصه ظهور رسید. در دوران کنونی همه جامعه خبرنگار هستند. حوادث، رویدادها و بسیاری از مسائل دیگر از دید هیچ کس مخفی نمی ماند. انتشار تصاویر و فیلم ها بدون سانسور ابعاد دیگری به حوزه خبر، اطلاع رسانی و آگاهی رسانی به جامعه بخشیده است. در رسانه های نوین، دیگر عوامل درون سازمانی و برون سازمانی نمی توانند همچون گذشته مانع از انتشار رخدادها شوند، در کسری از ثانیه آن رویداد به اصطلاح وایرال (همه گیر) می شود، به طوری که بسیاری از دولت مردان مجبور به پاسخ گویی و استعفا شده و یا کنار گذاشته می شوند. افراد درگیر در حادثه واکنش های گسترده از جانب مخاطبان رسانه ها، دریافت می‌کنند.

از دیگر سو یک مشکل جدی امروز که بشر با آن سر و کار دارد؛ این است که در فضای مجازی علاوه بر مطالب صحیح و مفید، حجم بزرگی از اطلاعات نادرست وجود دارد که می تواند ما را گمراه کند و از دانش مان بکاهد. در این عصر، ما در سیلی از اطلاعات غوطه ور هستیم. درست و نادرست بیشتر از همیشه با یکدیگر درآمیخته اند و بسیاری از ما مانند غریق هایی هستیم که تخته چوبی را بغل کرده و با این سیل به این سو و آن سو می رویم.

در این راستا کشورهایی که دارای تکنولوژی و رسانه های قدرتمند هستند افکار عمومی دیگر کشورها را تسخیر می کنند. امپریالیسم رسانه ای و جریان رسانه ای وابسته به کشورهای بزرگ و سلطه وارد فاز جدید در برابر کشورهای مستقل شده اند. بشر تاکنون جنگ های متفاوتی را تجربه کرده است. جنگ سخت، نیمه سخت، سرد، نرم، فرهنگی، اقتصادی، آب، و… امروزه پنجمين مرحله جنگ با عنوان جنگ شناختي است.

انواع جنگ‌ها را که کنار هم قرار دهیم و آنها را باهم مقایسه کنیم، همگی در هدف و مقصود با یکدیگر اتفاق نظر دارند، از بین بردن رقیب حال با هر روشی که بهتر و موثرتر باشد. اما اهداف اصلی دشمن در جنگ شناختی از بین بردن اعتماد جامعه نسبت به حاکمیت، نابود کردن نیروهای اجتماعی و سرمایه‌های کاری کشور رقیب است.

هدف جنگ شناختی در واقع همان هدف جنگ سخت است که در نهایت به از پای در آوردن حریف منتج می شود. ولی شیوه تهاجم بسیار متفاوت است. روش عمل در نبرد شناختی مشروعیت زدایی، اعتبارزدایی، اعتمادزدایی، قداست زدایی، ناامیدسازی و ناکارآمدنمایی است، که در نهایت دشمن امیدوار است سبب رویگردانی اجتماعی و از بین رفتن سرمایه اجتماعی و نیروهای مردمی کشور شود. این جنگ از طریق استودیوهای رسانه ای، تولیدات سینمایی و بمباران اطلاعاتی است که برای مخاطبان صورت می گیرد.

به واقع مردم ایران اگرچه با این جنگ آشنا نیستند؛ ولی آن را به راحتی درک می کنند، چرا که بعد از انقلاب جمهوری اسلامی ایران هیچ گاه رسانه های کشورهای متخاصم لحظه ای افکار عمومی ایران را به حال خود رها نکرده اند. در دهه های اخیر این رسانه ها که تعدادشان روز به روز بیشتر می شود، فرهنگ، مذهب، امید و… مردم را نشانه گرفته اند. در کنار مشکلاتی که تحریم ها برای کشور به وجود آورده است و برخی کم کاری ها و کاستی ها حس ناامیدی در جامعه به راحتی پمپاژ می شود و نسل جدید را از کشور خود بیزار می کند.

به همین دلیل است که در سال های اخیر رهبر معظم انقلاب بارها در صحبت های خود از «جهاد تبیین» سخن به میان آورده اند. «در این جهادی که وجود دارد، در این جنگ بی‌امانی که وجود دارد بین اسلام و کفر، بین حق و باطل، بین روایت دروغ و حقیقت -این جنگی است بین اینها- ما در کجای این جبهه قرار داریم و حضور داریم؟ (۳/۱۱/۱۴۰۰)

رهبر انقلاب اسلامی ابعاد مختلف آن را توصیف کرده‌اند. ««جهاد تبیین» یک فریضه است. «جهاد تبیین» یک فریضه‌ی قطعی و یک فریضه‌ی فوری است و هر کسی که میتواند[باید اقدام کند». (۱۹/۱۱/۱۴۰۰)  خطابی عمومی که همه افراد جامعه در جنگ رسانه‌ای دشمن علیه حقایق انقلاب اسلامی مردم ایران، مخاطب آن هستند و می توانند ایفای نقش کنند؛ اگرچه مسئولین در این زمینه وظایف سنگین‌تری بر دوش دارند.

نکته آخر و پایانی اینکه نقش رسانه ها و خبرنگاران برای حفظ امید و بالا نگه داشتن روحیه مردم حائز اهمیت است. تربیت نسل جدید در این حوزه، آموزش و برگزاری دوره های تخصصی و حرفه ای به خصوص در حوزه فضای مجازی،  بالا بردن سواد رسانه ای جامعه و استفاده حداکثری از ظرفیت شبکه ها و رسانه های اجتماعی برای مقابله و خنثی سازی هجمه دشمن لازم و ضروی است.