جهان در هفته‌های اخیر مبهوتِ بحران پناهجویان در اروپا بوده است. امری که ناشی از ورود بزرگترین موج پناهندگان از زمان جنگ جهانی دوم به این قاره است. روز چهارشنبه، با انتشار عکس هولناکی از جسد بی‌جان یک کودک غرق‌شدۀ سوری در سواحل ترکیه، رنجی که این پناهجویان می‌برند مورد توجه افکار عمومی جهان قرار گرفت.
به گزارش فرارو به نقل از واشنگتن پست، بخش عمده‌ای از توجهات معطوف به ناکامی بسیاری از دولتهای غربی در ارایۀ کمک مناسب به همسایگان سوریه که میزبان حدود ۴ میلیون سوری‌ای که از جنگ داخلی در این کشور گریخته‌اند هستند، شده است.
برخی از دولتهای اروپایی به خاطر پذیرش تعداد اندکی پناهجو و برخی دیگر به خاطر تبعیض قائل شدن میان پناهجویان مسلمان و مسیحی مورد انتقاد قرار گرفته‌اند. در خود قارۀ سبز نیز بحثی کلی بر سر عملکرد نامناسب این قاره در رابطه با موضوعات مهاجرت و پناهندگی شکل گرفته است.
با این وجود، نسبت به بخش دیگری از کشورهای مسئول در ایجاد بحران پناهجویان که مسلماً می‌بایست نقشی بزرگتر در این مورد بر عهده گیرند، کمتر انتقاد می‌شود؛ کشورهایی از قبیل عربستان سعودی و کشورهای عرب ثروتمند حاشیۀ خلیج فارس.
همانطور که عفو بین‌الملل اخیراً اشاره کرده است، شش کشور حوزۀ خلیج فارس- قطر، امارات متحدۀ عربی، عربستان سعودی، کویت، عمان و بحرین- تا به حال هیچ پیشنهادی برای سکنا دادن به پناهجویان سوری ارایه نکرده‌اند. کنت راس، رییس اجرایی دیده‌بان حقوق بشر نیز در توییتر خود به شکل زیر این موضوع اشاره کرده است:

حدس بزنید عربستان سعودی و کشورهای حوزۀ خلیج فارس
پیشنهاد پذیرش چه تعداد پناهجو را داده‌اند؟ ۰

روش کمک عربستان سعودی و سایر کشورهای خلیج فارس به سوری‌ها!

نقشه‌ای که لوی الخطیب در توییتر خود به اشتراک گذاشته نیز، به همین موضوع اشاره داشته، و نشان می‌دهد که در حالیکه همسایگان سوریه با وجود دست به گریبان بودن با انبوه مشکلات، مجبور به پذیرش عدۀ کثیری پناهجو بوده‌اند، کشورهای عرب ثروتمند، حتی یک پناهجوی سوری را هم نپذیرفته‌اند:

تعداد پناهندگان سوری پذیرفته شده توسط کشورهای خاورمیانه

این ارقام با توجه به نزدیکی نسبی این کشورها به سوریه و منابع عظیمی که در اختیار دارند، بسیار بهت‌آور است. جالب اینجاست که این کشورها دارای بالاترین بودجۀ نظامی و بالاترین استاندارد زندگی در میان کشورهای عرب هستند، و برخی از آنها- علی الخصوص امارات متحدۀ عربی- از دیرباز میزبان مهاجران از دیگر کشورهای عربی و اعطای شهروندی به آنان بوده‌اند.
جدای از اینها، این کشورها را نمی‌توان نظاره‌کنندگان معصوم این درگیری‌ منطقه‌ای دانست. عناصری از داخل عربستان سعودی، قطر، امارات و کویت، به درجات مختلف در درگیری سوریه سرمایه‌گذاری کرده‌اند و نقشی اساسی در تامین مالی و مسلح کردن انبوه نیروهای شورشی و اسلامگرایان افراطی که علیه رژیم بشار اسد می‌جنگند، برعهده داشته‌اند.
هیچ یک از این کشورها از جملۀ امضا کنندگان کنوانسیون پناهجویان سازمان ملل نیستند. این کنوانسیون پناهجو را تعریف کرده و حقوق آنها و تعهدات کشورها در قبال ایشان را مشخص می‌کند. در چنین شرایطی، یک تبعۀ سوریه برای ورود به این کشورها باید درخواست ویزا کند و در وضعیت کنونی این درخواست به ندرت پذیرفته می‌شود. به گزارش بی‌بی‌سی، تنها کشورهای عربی که سوری‌ها بدون ویزا امکان سفر به آنها را دارند، الجزایر، موریتانی، سودان و یمن هستند که عملاً هیچ یک مقصد مطلوبی برای پناهجویان محسوب نمی‌شوند.
یک سخنگوی کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان به بلومبرگ گفته است که حدوداً ۵۰۰۰۰۰ سوری در عربستان سعودی زندگی می‌کنند، ولی این سوری‌ها به عنوان پناهنده طبقه‌بندی نمی‌شوند و مشخص نیست که اکثریت آنها چه زمانی به این کشور رفته‌اند.
عربستان سعودی و همسایگانش، همچون کشورهای اروپایی، از اینکه پناهندگان جدید مشاغل را از شهروندان این کشورها بربایند و همچنین تهدیدات مرتبط با امنیت و تروریسم که این پناهجویان ممکن است ایجاد کنند، می‌ترسند. اما میزان کمکی که کشورهای حوزۀ خلیج فارس به پناهجویان سوری اختصاص داده‌اند، مجموعاً کمتر از یک میلیارد دلار است – مقایسه کنید با کمک آمریکا که چهاربرابر این میزان است. کمک این کشورها در این موضوع وقتی مضحکتر می‌شود که آن را با مقادیر بالایی که عربستان سعودی و امارات متحده عربی امسال خرج حمله به یمن کرده‌اند و برخی آن را یک اشتباه استراتژیک می‌دانند، مقایسه کنید.

هیچ دلیلی به غیر از بی‌اعتنایی و عدم وجود ارادۀ سیاسی برای این امر وجود ندارد. در شبکه‌های اجتماعی بسیاری از شهروندان این کشورها خواهان اقدام در این زمینه هستند. هشتگ عربی “استقبال از پناهجویان سوری، وظیفۀ کشورهای حوزۀ خلیج است”، ۳۳۰۰۰ بار در هفتۀ گذشته توییت شده است.