به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، «عبدالباری عطوان» روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی سرشناس دنیای عرب، در یادداشتی در روزنامه «رأی الیوم»، مقامات سعودی را به دلیل حادثه سرزمین «منا» که در آن بیش از ۱۰۰۰ حاجی کشته و بیش از ۱۵۰۰ نفر مصدوم شدند، بشدت سرزنش کرد.

عطوان در این یادداشت، علل اینگونه حوادث را در نهایت امر شاهزادگان سعودی دانست که مستقیما یا غیرمستقیم در پشت حادثه قرار دارند و نوشت: دو هفته پس از فاجعه سقوط جرثقیل بر حجاج در مسجدالحرام که ۱۱۰ نفر قربانی شدند، صبح روز پنجشنبه فاجعه بزرگ‌تر رخ داد و بیش از ۱۰۰۰ نفر کشته و صدها نفر مجروح شدند.

این تحلیلگر عرب با بیان اینکه «ما هم به قضا و قدر الهی اعتقاد داریم همانطور که به مشیت خدا ایمان داریم» گفت: همانطور هم ما اعتقاد داریم که تکرار این حوادث استدلالی است قوی بر عدم کفایت ناظران بر برگزاری موسم حج از بالای هرم قدرت در عربستان گرفته تا کوچکترین سرباز در راهنمایی و رانندگی.

عطوان نوشت: اینکه مسئولیت فاجعه با زدن اتهاماتی مثل آشنانبودن یا عدم انضباط بر عهده حجاج انداخته شود، اهانت است که خطرش کمتر از خود فاجعه نیست. چنین عذر و بهانه‌هایی که سبب شده که حوادث مشابه هر چند سال به دلیل اهمال‌کاری و بی‌مبالاتی و بی‌وجدانی رخ بدهد و هزاران حاجی کشته شود.

به نوشته عطوان، «موسم‌های حج به منبع دغدغه و نگرانی حجاج و خانواده‌هایشان تبدیل شده است. در سایه نبود ضمانت حقیقی برای بازگشت حجاج یا بازگشت سالم به کشورهایشان سبب نگرانی مردم شده است. ۹ سال پیش در سال ۲۰۰۶ فاجعه‌ای دیگر رخ داد که در آن حادثه ۳۴۶ حاجی به دلیل ازدحام کشته شدند و بعدا گفته شد که این مشکل با ساخت پل‌های چند طبقه حل شده است. حال این مسئله معنایش این است که علت حوادث بود و نبود پُل نیست، بلکه سوء مدیریت و نبود برنامه‌ریزی و اجرای مناسب است.

طبق این گزارش، دولت عربستان اعلام کرده بود که بیش از ۳۰ هزار نیرو و ده‌ها هزار نیروهای دفاع شهری را برای تأمین امنیت موسم حج به کار گرفته تا مانع اقدامات تروریستی شود اما ما از کشته شدن حجاج به دلیل عاملی خطرناک‌تر از تروریسم، یعنی سوء مدیریت و اهمال‌کاری غافلگیر شدیم.

عطوان با بیان اینکه خیلی از طرف‌های متعدد علت حادثه را کم‌تجربگی مقامات سعودی اعلام کردند، گفت که با گذشت ۸۰ سال از اداره مراسم‌های حج، آیا مقامات سعودی تجربه کافی ندارند؟ اگر اینطور است، چرا از کارشناسان مسلمان و غیرمسلمان کمک نگرفته‌اند؟

این تحلیلگر فلسطینی‌الاصل با بیان اینکه در دنیا مراسم‌های ورزشی و جشنواره‌های فرهنگی و مراسم‌های دینی بزرگی با مشارکت هزاران نفر برگزار می‌شود و در آن واحد وارد ورزشگاه‌ها و میادین و در یک زمان هم خارج می‌شوند، اما چنین اتفاقاتی رخ نمی‌دهده، نوشت که «پس چرا از این افراد که بر این مراسم‌های بزرگ نظارت دارند، کمک گرفته نمی‌شود؟ چرا مهندسان و مدیران برای مطالعه این مسئله اعزام نمی‌شوند؟».

عطوان نوشت: پاسخ این است؛ اهمال‌کاری و بی‌مبالاتی و نبود مدیریت صحیح و تکبر و عدم برنامه‌ریزی و تحقیقات شفاف زیر سایه ناتوانی و انکار ضعف‌هاست. زیرا در بیشتر موارد مستقیم یا غیرمستقیم، علت و مسئول اصلی شاهزادگان خاندان حاکم هستند.

عطوان در پایان با تسلیت درگذشت حجاج، نوشت که «ما به عنوان افراد مسلمان و عرب نباید از مسببان این حادثه -هرچقدر که مقامشان بالا باشد- بگذریم و باید خواستار محاسبه و تحقیق جدی و شفاف و بازخواست همه مسئولان باشیم. دیگر وقت آن رسیده است که این حوادث متوقف شود و موسم حج و مناسک و محل آن به مکانی امن تبدیل شود.