امروزه هموروئید یک بیماری مزمن و شایع  شناخته می شود. تا سن ۵۰ سالگی، حدود ۵۰ درصد بالغین برای دوره ای از زندگی خود با عوارض هموروئید نظیر خارش، احساس ناراحتی و خونریزی مکرر سر و کار دارند.

خوشبختانه امروزه با پیشرفت علم پزشکی، راه حل های درمانی گسترده ای برای هموروئید وجود دارد. خبر خوب تر آنکه بیشتر افراد قادر خواهند بود، با به کار گیری روش های درمانی خانگی و نیز ایجاد تغییراتی در سبک زندگی از بسیاری عوارض آن رهایی یابند.

دکتر جواد غروبی متخصص جراحی عمومی و استاد یار دانشگاه شهید بهشتی در گفت و گو با عصر ایران در تعریف بیماری هموروئید و چگونگی پیشگیری از ابتلا به این بیماری می گوید: هموروئید ها شبکه های وریدی مستقر در انتهای تحتانی روده بزرگ هستند که در زیر مخاط انتهای رکتوم یا دور مقعد قرار گرفته اند. البته ما زمانی اصطلاح هموروئید را بکار می بریم که این ورید ها متسع و متورم شده و یا به تعبیری واریسی می شوند مثل واریس پا.

وی ادامه می دهد: هموروئید ها به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم می شوند: هموروئید داخلی در قسمت انتهایی راست روده و هموروئید خارجی در زیر پوست دور مقعد ایجاد می شود.

علائم هموروئید چیست؟

دکتر غروبی مهم ترین علامت بواسیر یا هموروئید داخلی را  خونریزی از دستگاه گوارش تحتانی در زمان دفع مدفوع است ذکر می کند و می گوید: هموروئید داخلی در مراحل اولیه توسط بیمار غیر قابل لمس است و ممکن است به دلیل خونریزی در هنگام اجابت مزاج فرد به پزشک معالج خود مراجعه کند. البته در مراحل پیشرفته به دلیل بیرون زدگی از خروجی مقعد به علت بزرگ شدن بواسیر داخلی، خارش و درد ممکن است به آن اضافه شده و حتی بیمار مختصری از بی اختیاری مدفوعی رنج ببرد.

هموروئید خارجی به واسطه ی تورم اطراف مقعد، توسط بیمار قابل لمس است. اگر خون موجود در شبکه وریدی هموروئید خارجی نیز  لخته شود به دلیل وجود شبکه عصبی حساس درد بسیار شدیدی برای بیمار ایجاد می کند.

چرا به بیماری هموروئید دچار می شویم؟

دکتر غروبی در تشریح علل این بیماری می گوید:در مورد علل دچار شدن به این بیماری عوامل مختلفی قابل ذکر است که از جمله می توان وجود یبوست مزمن، زور زدن بیش از حد موقع دفع و نشستن طولانی در دستشویی را نام برد. البته عده ای از پزشکان اعتقاد دارند که تونوسیته و اسپاسم یا انقباض اسفنکتر داخلی در افراد می تواند باعث ایجاد هموروئید یا بواسیر شود. همچنین کهولت سن هم به علت ضعف بافت همبند به عنوان یکی دیگر از علل شکل گیری این بیماری عنوان می شود.

تشخیص هموروئید چگونه است؟

این استاد یار دانشگاه شهید بهشتی  در مورد چگونگی تشخیص این بیماری چنین می گوید: این بیماری با اخذ شرح حال و معاینه فیزیکی بیمار به راحتی تشخیص داده می شود. البته در سنین بالا اقدامات تشخیصی تکمیلی برای رد احتمال خونریزی از بالا مثل انجام کولونوسکوپی توصیه می شود.

چه کنیم به هموروئید دچار نشویم؟

دکتر غروبی در مورد راه های پیشگیری از این بیماری راه های زیر را توصیه می کند:

– اجتناب از یبوست که با خوردن میوه جات، سبزیجات، دانه های گیاهی و سبوس میسر است. این مواد غذایی شامل فیبر زیادی هستند.

– فعالیت ورزشی متوسط به مدت حداقل دو ساعت در هفته، یا فعالیت ورزشی شدید با زمان یک ساعت در هفته و یا فعالیت ورزشی روزانه به مدت حداقل ۱۰ دقیقه در روز حتما انجام شود.

– مکمل های فیبری شامل سیتروسل یا متامیوسل می تواند به صورت روزانه مورد استفاده قرار گیرد که در صورت لزوم باید با دوز کم شروع شده سپس طی مدت یک ماه یا بیشتر، به طور تدریجی افزایش داده شود.

– تغییر عادت های اجابت مزاج به طوری که در صورت احساس دفع بلافاصله باید به توالت رفت. از زور زدن اجتناب نموده و به خود فرصت داده شود که در حالت ریلکس عمل دفع صورت بگیرد.

– از نگهداری تنفس در موقع دفع اجتناب شود.

– تعدیل فعالیت روزانه به نحوی که از ایستادن و نشستن طولانی مدت خودداری گردد.

– قدم زدن های کوتاه مدت در طول روز نیز کمک کننده است. همچنین درصورت امکان از بلند کردن اجسام سنگین خود داری کرده و در صورت لزوم نیز موقع بلند کردن اجسام از نگهداری نفس اجتناب گردد.

– در خانم های باردار خوابیدن به پهلو به منظور اجتناب از فشار بر عروق لگنی توصیه می شود زیرا این اقدام سبب کاهش سایز و اندازه هموروئید یا بواسیر می شود.

دکتر غروبی پیشنهاد های زیر را برای پیشگیری از تشدید هموروئید ارائه می کند:

۱- بعد از اجابت مزاج، محل را شتشو داده سپس با دستمال کاغذی نرم کاملا خشک شود.

۲- به منظورکاهش درد و خارش می توان از داروهایی مثل استامینوفن به عنوان ضد درد و داروهایی مانند بروفن یا ناپروکسن جهت کاهش التهاب استفاده کرد.

۳- استفاده از کمپرس یخ به مدت ۱۰ دقیقه و سپس کمپرس گرم به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه .

۴- نشستن در آب گرم به مدت ۱۵ دقیقه و سه بار در روز توصیه می شود ولی باید مراقب بود که سوختگی ناحیه ایجاد نشود.

۵-دراز کشیدن در  طول روز به بهتر شدن شرایط کمک می کند. در خانم های باردار به پهلو خوابیدن و در افراد دیگر دراز کشیدن به روی شکم در حالتی که زیر لگن بالش گذاشته اند، سبب کاهش التهاب منطقه و هموروئید می شود.

۶- از نشستن و ایستادن طولانی مدت خودداری به عمل آورده و در صورت نیاز به نشستن طولانی، زیرنشیمنگاه یک بالش قرار داده شود.

درمان جراحی هموروئید

این متخصص جراحی عمومی در مورد روش های درمان این بیماری گفت: بستن باند پلاستیکی به دور پکه یا برجستگی هموروئیدی به منظور چروکیده کردن آن به عنوان یک روش توصیه شده است.
همچنین از لیزر، اشعه مادون قرمز و کرایو تراپی (درمان به روش منجمد کردن) هم در درمان این بیماری  استفاده شده ولی شانس عود در این روش ها بیشتر است.

وی در پایان خاطر نشان کرد: در موارد بسیار شدید و عود کننده و همچنین هموروئید های بزرگ از روش جراحی استفاده می شود. این روش نیاز به بی هوشی عمومی داشته و دوره نقاهت آن بین ۷ تا ۱۰ روز است.