فرارو- یک روان‌شناس می‌گوید “آسیب‌های نوجوانان ایرانی و ارتباط میان جنسیتی آن‌ها را نباید از آسیب‌های کلی جامعه جدا دانست، از هم گسیختگی و شلختگی فرهنگی و انقلاب در مسائل جنسی و اجتماعی تمام نسل‌های جامعه را درگیر خود کرده است؛ خیانت در بزرگ‌سالی، ازدواج سفید در سنین جوانی و روابط ناصحیح میان جنسیتی در نوجوان همگی حاصل تغییرات گسترده جامعه در سال‌های اخیراند”.

تغییر در روابط میان جنسیتی نوجوانان دختر و پسر در ایران نگرانی هایی ایجاد کرده است. نگرانی هایی که گاهی از زبان مسئولان کشور و گاهی از زبان والدین، معلمان و مربیان شنیده می شود.
آنچه قبل یا پس از مدرسه و یا در لایه‌هایی پنهان میان نوجوانان می‌گذرد، به زعم کارشناسان می‌تواند در آینده به یک معضل تبدیل شود. تغییر روابط میان جنسیتی در ایران از چه چیزی ناشی می شود؟ چه اتفاقی رخ داد است که موجب ایجاد نگرانی شده است؟ مهدی مسلمی‌فر در تحلیل روابط میان جنسیتی نوجوانان در گفتگو با فرارو گفت: ما در بسیاری از زمینه‌ها و در بحث ارتباطات شاهد تحولات اجتماعی هستیم. تحولاتی که نوعی انقلاب هستند و انقلاب همه‌چیز را تغییر خواهد داد. رسانه‌ها در این انقلاب نقش بسزایی داشته‌اند. یکی از نتایج این تحولات انقلاب جنسی و موج پنهان آن است؛ که از جمله ارتباط میان جنسیتی نوجوانان را نیز در بر می‌گیرد. این تغییرات همچنین به بیولوژی هم رسیده‌اند؛ سن بلوغ کم شده و ژنتیک تحت تاثیر قرار گرفته است.

این روان‌شناس با شرح نیازهای نوجوانان اظهار کرد: درمورد دوران نوجوانی ما باید به این نکته توجه کنیم که در این دوران کشش جنسی در حد عمل جنسی نیست. بلکه این نوع رابطه بیشتر جنبه کشف و کنجکاوی درمورد بدن برای دختران و پسران را دارد. در این سنین ما بیشتر شاهد بیداری غریزه جنسی و نیاز به محبت در میان نوجوانان هستیم.

وی همچنین با اشاره به سردرگمی نوجوان در مسائل جنسی ادامه داد: اما چه اتفاقی می‌افتد که برخی از نوجوانان در پی روابط میان‌جنسیتی دچار مشکلات و آسیب‌هایی می‌شوند؟ نوجوان ما دچار چندگانگی است. او حتی نمی‌داند که وقتی سئوالی پیرامون مسائل جنسی داشت از چه کسی بپرسد و چه کسی به او پاسخ خواهد داد؟

مهدی مسلمی‌فر همچنین به الگوپذیر نوجوان پرداخته و گفـت: همچنین علاوه بر اینکه ما روندی متناسب با جهان در همه موارد نداشته‌ایم، روند الگوپذیری صحیحی نیز برای نوجوانان ایجاد نکرده‌ایم. آن‌ها الگوی وطنی ندارند و الگوی آن‌ها افرادی در فرهنگ‌هایی هستند که دختر و پسر از کودکی با یکدیگر مختلط بوده‌اند. از طرف دیگر خانواده‌های ایرانی نیز به عنوان تربیت‌کننده نقش خود را به خوبی ایفا نکرده‌اند.

این روان‌شناس ضمن اشاره به وجود ضعف در آموزش مهارت‌های زندگی در نوجوانان توضیح داد: همچنین روابط میان‌جنسیتی نامناسب در این دوران به عدم آموزش مهارت‌های زندگی نیز بازمی‌گردد. در نوجوانان ما مهارت نه گفتن پایین است. آن‌ها قدرت پایینی برای حل مسئله دارند، بلوغ عاطفی و جنسی آن‌ها در حال شکل‌گیری است اما بلوغ عقلی‌اشان شکل نگرفته است، هدف‌گراییشان دقیق نیست و… به همین دلیل نیز ارتباط میان نوجوانان شکلی اقرارگونه به خود می‌گیرد؛ چراکه افراد تازه نیازه به ارتباط را تجربه می‌کنند و شکل افراطی پرداختن به این نیاز باعث می‌شود که دریافت درستی از احساسات و عشق نداشته باشند.

وی تصریح کرد: آیا نوجوانان ما می‌توانند روابط میان جنسیتی‌اشان را کنترل کنند؟ روابط و عشق‌های دوران نوجوانی افراطی هستند. این عامل سبب می‌شود که دختر و پسر یکی از بزرگترین هدف‌هایشان پناه‌بردن به یک فرد دیگر باشد.

این روان‌شناس و مشاور گروه همسالان را در نگاه جنسیتی نوجوانان موثر دانسته و در این باره گفت: البته در این میان نقش گروه همسالان را نباید کم‌اهمیت انگاشت. تمام نوجوانان، مانند تمام نسل‌ها، نگاهشان به مسائل مانند یکدیگر است. نوجوان نگاهش این است که اگر روابط میان جنسیتی نباشد پس چه باشد؟ چرا که چیزهای دیگری که هست برای آن‌ها به میزان زیادی بی‌جان و غیرجذاب است و با نوجوان هیچ ارتباطی برقرار نمی‌کند.

وی تصریح کرد: تبعات تمام ضعف‌ها و نداشته‌ها باعث ایجاد از هم گسیختگی فرهنگی و شلختگی خواهد شد که تاثیر خود را بر همه سنین ونسل‌ها باقی خواهد گذاشت.

مهدی مسلمی‌فر با اشاره به تفاوت‌ خانواده در گذشته و حال اظهار کرد: اما چرا در قدیم رابطه میان دختر و پسر و یا نوجوان بروز پیدا نمی‌کرد و حالا بروز پیدا کرده؟ به این دلیل که مناسبات خانواده ایرانی در گذشته محکم بوده اما حالا این خانواده اجازه رفتار و واکنش به فرزندش می‌دهد.

این روان‌شناس درباره راهکارهایی که برای بهبود وضعیت نوجوانان باید به کار بست توضیح داد: برای برون‌رفت از این از هم گسیختگی فرهنگی و ایجاد روابط میان جنسیتی سالم برای نوجوانان چه باید کرد؟ ما باید رسانه و الگوهای خوب را تقویت کنیم. ساخت شخصیت‌های قوی کودکانه یکی از این راه‌هاست؛ مثلا  جناب‌خان و کلاه‌قرمزی از چهره‌های نسبتا موفق هستند.

مسلمی‌فر ادامه داد: همچنین باید الگوهای فرهنگی و ارتباط با خانواده را بار دیگر در جامعه تقویت کرد. چرا که در صورتی که روابط فرزندان و نوجوانان با پدر و مادرشان خوب نباشد، برای آن جایگزین‌هایی پیدا می‌کنند.

وی گفت: علاوه بر این ارتباط جنسیتی سالم باید میان نوجوانان ایجاد شود. ارتباطی که باید آن را در مشارکت‌های اجتماعی جست. قبلا این مشارکت‌ها در خانواده‌ها و محیط‌های خویشاوندی قرار داشت و حالا باید آن را به محیط‌های جمعی برد. اگر گروه‌های اجتماعی تقویت شوند مهارت‌های زندگی نیز در دختران و پسران نوجوان تقویت خواهد شد.

مهدی مسلمی‌فر در انتها گفت: نسلی که به جلو می‌رود نسلی نمایشی‌تر خواهد بود. و در یک رویکرد نمایشی طلاق، خیانت، توجه به ظاهر و… افزایش خواهد داشت. نوجوانان امروز که جوانان فردا هستند، رویکری مرزی پیدا خواهند کرد؛ یعنی در هویت خودشان ابهام خواهند داشت. در نسل مرزی ما شاهد نوسان خلقی خواهیم بود؛ افرادی که زود جوش می‌آوردند و زود آرام می‌شوند. همچنین این نسل به دنبال میان‌بر خواهد بود و ارتباطانی ناموفق و موقتی را تجربه خواهد کرد. به دست آوردن چیزها با سرعتِ بالا از ویژگی‌های دیگر این نسل است. بنابراین به نظر من در آینده ما باید انتظار رسیدن به این فضاها را داشته باشیم.