«چرا خیارسبز از یزد و توسط تولیدکنندگان صادر نمی‌شود؟» این سوالی ساده است که سالیان بسیاری است برای آن در استان جلسه می‌گذارند؛ کارشناسان و مسئولان دولتی و غیردولتی دور هم می‌نشینند و هر یک برای آن توجیهی می‌تراشند. جلساتی که بیشتر شبیه درد دل کردن و یا روضه خوانی است و همه در آن قصد دارند مسئولیت را از دوش خود بردارند و دیگری را مقصر جلوه دهند.
اگر در این جلسات کمی‌باهوش باشید جواب سوال را متوجه می‌شوید اما پاسخ در لفافه و به صورت مبهم و پراکنده بیان می‌شود، دلیل آن نیز هزینه‌های سیاسی است.
اما اگر از این جلسات چشم پوشی کنیم، پاسخ دوگزاره کوتاه بیش نیست: «تولیدکنندگان یزدی صادر کننده نیستند»، «صادرات خیار سبز استان به دست افرادی انگشت شمار و غیربومی‌ است».
این افراد انگشت شمار، ثروت، قدرت و نفوذ بسیاری دارند و کاملا هم واضح است که علاقه‌ای به ورود تولیدکنندگان به عرصه صادرات ندارند از این رو از هر ابزار و وسیله‌ای بهره می‌برند تا تولیدکننده خیارسبز را صادر نکند.
این افراد به همین راحتی‌ها هم از بازار خیارسبز یزد پا پس نمی‌کشند چرا که سود خوبی دارد. ارزش بازار صادرات خیارسبز یزد بیش از ۲۷۰ میلیون دلار است.
البته در علم اقتصاد طبیعی است که ماهیت تولیدکننده و صادرکننده متفاوت باشد مشروط به این‌که همه از بازار سود مناسبی ببرند؛ موضوعی که اکنون در بازار خیارسبز وجود ندارد چرا که گلخانه‌داران همیشه از سود کم گلایه‌مندند.
همچنین ایجاد انحصار و بهره‌بردن از ابزارهای قانونی و غیرقانونی برای ممانعت از ورود افراد جدید به بازار جرم است ولی اکنون بازار خیار سبز صادراتی یزد به چند اسم محدود می‌شود.
به اعتقاد نگارنده گلخانه‌داران یزدی اکنون بیش از هر چیز نیازمند چتر حمایتی قانون هستند؛ قانونی که گاهی مواقع خود مانعی بر سر راه آنان شده است.
البته آنان مشکلات ریز و درشت دیگری هم دارند و باید ساختار خود را از تولیدکننده به صادرکننده تغییر دهند، سرمایه کافی داشته باشند و در نهایت تولیدات خود را با برند یزد و بسته‌بندی مناسب به بازارهای جدید صادرکنند.
به امید آن روز…

هدایت الله کلماتیان /همشهری